Co to jest filtracja oliwy z oliwek i jak wpływa na jej właściwości
Czym jest filtracja oliwy z oliwek?
Filtracja oliwy z oliwek to proces technologiczny, który polega na usuwaniu z tłoczonej oliwy dodatkowych cząstek stałych oraz pozostałości wody. Zabieg ten może odbywać się zaraz po tłoczeniu lub w kolejnych etapach produkcji, w zależności od zamierzonego efektu oraz tradycji stosowanej przez producenta. Filtracja odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu ostatecznego smaku, klarowności i trwałości oliwy, a jej obecność – lub brak – wpływa również na jej użyteczność w kuchni i przechowywanie.
Rodzaje oliwy z oliwek ze względu na filtrację
Oliwa filtrowana
Jest to najbardziej rozpowszechniony rodzaj oliwy dostępny na rynku. Poddawana jest mechanicznym zabiegom klarowania, dzięki którym zyskuje jasną, przezroczystą barwę i jednolitą konsystencję. Proces ten polega na przepuszczaniu oliwy przez filtry papierowe, bawełniane lub mineralne, które wyłapują drobinki miąższu oraz pozostałości wody.
Oliwa niefiltrowana
Nazywana czasem „oliwą dziewiczą” lub „olio nuovo”, zachowuje w sobie mikroskopijne resztki miąższu oliwnego oraz małą ilość wody. Często jest lekko mętna, o intensywniejszym kolorze i wyrazistym aromacie. Ze względu na charakterystykę, oliwa niefiltrowana jest polecana do szybkiego zużycia, zwłaszcza jako świeży dodatek do sałatek, pieczywa czy dań warzywnych.
Jak przebiega proces filtracji oliwy?
Etap 1: Oddzielenie największych cząstek
Zaraz po tłoczeniu oliwa jest mętna. W pierwszym kroku oddziela się największe fragmenty miąższu, przeważnie metodą dekantacji, czyli naturalnego opadania na dno zbiornika. Pozostają wówczas mniejsze zawiesiny.
Etap 2: Właściwa filtracja
Drugi etap polega na przepuszczeniu oliwy przez odpowiedni filtr. W zależności od wybranej technologii (np. filtracja ziemią okrzemkową, filtrami celulozowymi czy sitami), uzyskuje się różny stopień klarowności produktu końcowego. Ten etap decyduje o jednorodności oliwy i jej barwie.
Etap 3: Kontrola jakości
Po zakończonej filtracji oliwa jest badana pod kątem obecności zanieczyszczeń, smaku, aromatu i stabilności. Producent może zdecydować, czy osiągnięty efekt spełnia oczekiwane standardy, czy konieczne są kolejne zabiegi klarowania.
Wpływ filtracji na właściwości oliwy z oliwek
Wygląd i konsystencja
Filtracja sprawia, że oliwa staje się klarowna, o jednolitej barwie i gładkiej teksturze. Oliwa niefiltrowana może być mętna, o bardziej „ziarnistej” strukturze. To czysto estetyczne różnice, choć często mają wpływ na preferencje konsumentów.
Smak i aromat
Obecność resztek miąższu w niefiltrowanej oliwie wpływa na jej bogatszy, wyrazisty smak. Można wyczuć nuty zielonych migdałów, trawy, a czasem lekko pikantny posmak. Filtrowane oliwy mają łagodniejszy, bardziej uniwersalny aromat, który sprawdzi się również w smażeniu czy duszeniu potraw.
Wartości odżywcze
Filtracja nie ma dużego wpływu na zawartość korzystnych substancji, takich jak kwasy tłuszczowe jednonienasycone czy witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Jednak niefiltrowana oliwa może zawierać nieco więcej substancji fenolowych i przeciwutleniaczy, które odpowiadają za jej prozdrowotne właściwości. Różnice te są jednak niewielkie i zależą także od odmiany oliwek oraz świeżości produktu.
Trwałość i odporność na psucie
To jeden z najważniejszych aspektów filtracji. Filtracja zapobiega szybkiemu rozwojowi drobnoustrojów i procesów fermentacyjnych wywołanych obecnością resztek wody i miąższu w oliwie. Oznacza to, że oliwa filtrowana zdecydowanie dłużej zachowuje świeżość, nie jełczeje i nie zamienia się w produkt o niepożądanym smaku czy zapachu. Niefiltrowana oliwa ma krótszą przydatność do spożycia i zaleca się spożyć ją w ciągu kilku miesięcy.
Kiedy wybrać oliwę filtrowaną, a kiedy niefiltrowaną?
Do codziennego gotowania
Jeśli zależy nam na oliwie uniwersalnej, którą można stosować do większości potraw na zimno i na ciepło, lepsza będzie oliwa filtrowana. Jej stabilność i delikatniejszy smak pozwolą wykorzystać ją nawet do smażenia i pieczenia.
Do degustacji na zimno
Miłośnicy wyrazistych, głębokich smaków mogą sięgnąć po oliwę niefiltrowaną. Jest ona doskonała jako dodatek do świeżych warzyw, sałatek czy pieczywa, gdzie jej aromat i charakterystyczna mętność są najbardziej cenione. Warto jednak pamiętać o spożyciu w krótkim czasie od zakupu.
Jak przechowywać oliwę z oliwek?
Bez względu na sposób filtracji, oliwa powinna być przechowywana w ciemnym, szczelnie zamkniętym opakowaniu, z dala od źródeł ciepła i promieni słonecznych. Filtrowana oliwa lepiej znosi dłuższe magazynowanie, ale i niefiltrowanej nie należy przechowywać zbyt długo.
Podsumowanie
Filtracja oliwy z oliwek to ważny proces, który wpływa zarówno na estetykę, jak i stabilność produktu. Zarówno oliwy filtrowane, jak i niefiltrowane mają swoich zwolenników i idealne zastosowania. Wybór między nimi powinien opierać się na planowanym użyciu, preferencjach smakowych oraz oczekiwanej trwałości. Dzięki tej wiedzy łatwiej będzie dobrać oliwę idealną do domowej spiżarni czy podczas podróży po rejonach, gdzie oliwa jest lokalnym skarbem.