Co to jest oliwa z oliwek? – podstawowe informacje i charakterystyka produktu
Czym jest oliwa z oliwek?
Oliwa z oliwek to naturalny tłuszcz roślinny, który powstaje w wyniku tłoczenia owoców drzewa oliwnego (Olea europaea). Stanowi kluczowy składnik diety śródziemnomorskiej, cenionej za korzystny wpływ na zdrowie. Dzięki charakterystycznemu smakowi i licznych właściwościach prozdrowotnych, oliwa z oliwek jest obecna nie tylko w kuchni, lecz także w kosmetyce i medycynie.
Proces produkcji oliwy z oliwek
Zbiory i sortowanie oliwek
Produkcja oliwy rozpoczyna się od zbiorów oliwek, które mają miejsce zazwyczaj od października do stycznia. Owoce są starannie zbierane i sortowane, ponieważ ich jakość w dużym stopniu wpływa na końcowy produkt.
Tłoczenie i wydobycie oleju
Zebrane oliwki są najpierw myte i oczyszczane z liści oraz gałązek. Następnie poddaje się je procesowi tłoczenia. Wyróżnia się dwa główne sposoby wydobycia oleju:
- Tłoczenie na zimno – pozwala zachować największą ilość wartości odżywczych i aromatów, dlatego stosuje się je do produkcji najlepszych gatunków oliwy.
- Tłoczenie na ciepło – stosowane głównie przy produkcji olejów rafinowanych, o nieco gorszej jakości.
Po tłoczeniu oliwę oddziela się od wody i pozostałych resztek roślinnych, filtruje lub pozostawia do naturalnego klarowania.
Przechowywanie oliwy
Gotowy produkt przechowywany jest w szczelnych, najczęściej szklanych lub stalowych pojemnikach lub butelkach, chroniących tłuszcz przed wpływem światła i powietrza, co mogłoby prowadzić do jego jełczenia.
Rodzaje oliwy z oliwek
Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów oliwy z oliwek, które różnią się sposobem produkcji, jakością oraz zastosowaniem:
Oliwa extra vergine (extra virgin)
Najwyższej jakości oliwa, produkowana wyłącznie mechanicznie, wyciskana na zimno. Charakteryzuje się niską kwasowością (poniżej 0,8%), pełnym aromatem i bogactwem składników odżywczych. Idealna do sałatek, dipów i spożywania na zimno.
Oliwa virgin (oliwa z pierwszego tłoczenia)
Również tłoczona mechanicznie i bez rafinacji, jednak może mieć wyższą kwasowość (do 2%). Smak i aromat nie są już tak wyraziste jak w oliwie extra vergine.
Oliwa rafinowana
Obejmuje oliwy poddane procesowi oczyszczania chemicznego, co zmniejsza charakterystyczny smak i liczbę składników odżywczych. Tego typu produkt nadaje się bardziej do smażenia.
Oliwa z wytłoczyn oliwnych
Pozyskiwana z resztek pozostałych po tłoczeniu pierwszych partii oliwek, zwykle poddawana dodatkowej obróbce chemicznej. Najmniej wartościowy spośród dostępnych rodzajów.
Skład i właściwości odżywcze oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek składa się głównie z jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, przede wszystkim kwasu oleinowego. W jej składzie znaleźć można także:
- polifenole (naturalne antyoksydanty),
- witaminę E oraz K,
- fitosterole,
- niewielkie ilości kwasów nasyconych i wielonienasyconych.
Wpływ na zdrowie
Dzięki wysokiej zawartości korzystnych tłuszczów oraz antyoksydantów, oliwa z oliwek:
- obniża poziom „złego” cholesterolu LDL,
- zmniejsza ryzyko chorób serca,
- wspiera układ odpornościowy,
- działa przeciwzapalnie,
- poprawia funkcjonowanie układu trawiennego.
Regularne spożywanie oliwy z oliwek jest również związane ze zmniejszonym ryzykiem występowania niektórych nowotworów i choroby Alzheimera.
Zastosowanie oliwy z oliwek w kuchni
Na zimno
Oliwa z oliwek extra vergine najlepiej smakuje na zimno – jako dodatek do sałatek, pieczywa, sosów czy pesto. Dodanie jej do potraw tuż przed podaniem podkreśli ich smak i dostarczy cennych składników odżywczych.
Do gotowania i smażenia
Chociaż oliwa z oliwek nadaje się do duszenia, pieczenia i smażenia, warto pamiętać, że wysoka temperatura może pozbawić ją części wartości odżywczych. W przypadku długiego podgrzewania i smażenia lepiej wykorzystywać oliwę rafinowaną, której punkt dymienia jest wyższy.
W innych dziedzinach
Oliwa z oliwek od wieków znajduje zastosowanie w pielęgnacji skóry, włosów, a także jako naturalny środek leczniczy, np. do masażu lub kompresów. Włączając ją do codziennej pielęgnacji, można nawilżyć skórę, nadać jej miękkość i elastyczność oraz złagodzić podrażnienia.
Przechowywanie oliwy z oliwek – praktyczne wskazówki
Aby zachować wszystkie walory smakowe i zdrowotne oliwy z oliwek, należy stosować się do kilku prostych zasad:
- Przechowywać oliwę w ciemnym, chłodnym miejscu, z dala od źródeł ciepła.
- Korzystać z pojemników nieprzepuszczających światła – najlepiej szklanych butelek z ciemnego szkła lub pojemników stalowych.
- Po otwarciu butelki zużyć oliwę w ciągu 2–3 miesięcy, aby zapobiec utracie smaku i aromatu.
- Unikać kontaktu z powietrzem – szczelnie zamykać opakowanie po każdym użyciu.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek to nie tylko smaczny, ale i niezwykle zdrowy składnik codziennej diety. Dzięki bogactwu jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i antyoksydantów, regularne jej spożywanie pozytywnie wpływa na kondycję organizmu. Wybierając oliwę dobrej jakości oraz przechowując ją we właściwy sposób, można w pełni korzystać z jej walorów zarówno w kuchni, jak i w naturalnej pielęgnacji ciała.
Wypróbuj różne rodzaje oliw i odkryj ich niepowtarzalny smak, korzystając z dobrodziejstw płynących prosto z natury!