Czy oliwa z oliwek może być niezdrowa? Na co uważać przy wyborze produktu

Oliwa z oliwek – podstawowy składnik zdrowej diety

Oliwa z oliwek to nieodłączny element kuchni śródziemnomorskiej. Szeroko ceniona jest za swoje prozdrowotne właściwości, bogactwo jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminę E i antyoksydanty. Lekarze oraz dietetycy regularnie polecają ją jako zamiennik innych tłuszczów – zarówno w kuchni, jak i w codziennej diecie. Jednak czy zawsze oliwa jest zdrowa? Okazuje się, że wybór nieodpowiedniego produktu lub niewłaściwe użytkowanie może sprawić, że jej spożywanie przyniesie więcej szkody niż pożytku.

Rodzaje oliwy z oliwek — która jest najzdrowsza?

Przede wszystkim warto rozróżnić dostępne na rynku rodzaje oliwy. To etap kluczowy w zrozumieniu, na co zwrócić uwagę podczas zakupu tego tłuszczu.

Oliwa Extra Virgin (z pierwszego tłoczenia na zimno)

To najcenniejszy typ oliwy. Powstaje w wyniku mechanicznego tłoczenia na zimno, bez udziału chemicznych rozpuszczalników i wysokich temperatur. Zachowuje pełnię składników odżywczych i naturalny aromat, a jej kwasowość nie powinna przekraczać 0,8%.

Oliwa Virgin

Podobna do wersji extra virgin, jednak jej kwasowość wynosi do 2%. Można ją uznać za mniej szlachetną, lecz wciąż stosunkowo zdrową opcję.

Oliwa rafinowana

Powstaje z oliwy poddanej procesowi oczyszczania z wykorzystaniem wysokiej temperatury i środków chemicznych, co prowadzi do utraty większości cennych składników, witamin i naturalnego smaku. Zazwyczaj stanowi mieszankę oliwy rafinowanej z niewielkim dodatkiem virgin.

Czy oliwa z oliwek może być niezdrowa?

Pomimo że oliwa uchodzi za produkt zdrowy, istnieją okoliczności, w których jej spożywanie nie jest zalecane. Poznaj najważniejsze zagrożenia.

Niska jakość i zafałszowania

Problem zafałszowanej oliwy to globalny temat. Część dostępnych na rynku produktów bywa rozcieńczana tańszymi olejami roślinnymi lub poddawana procesom, które obniżają ich wartość odżywczą. Taka oliwa często nie spełnia deklarowanych norm i może nie tylko nie przynosić korzyści, ale wręcz szkodzić – szczególnie osobom z alergią czy nietolerancjami pokarmowymi.

Sposób przechowywania i utlenianie

Oliwa źle znosi światło, tlen oraz wysoką temperaturę. Przechowywana nieprawidłowo traci swoje dobroczynne właściwości. Zjełczały produkt nie tylko gorzej smakuje, ale również zawiera szkodliwe związki, które mogą podrażniać przewód pokarmowy i zwiększać ryzyko chorób serca.

Użycie w wysokiej temperaturze

Chociaż oliwa z oliwek dobrze nadaje się do lekkiego podsmażania, jej punkt dymienia jest stosunkowo niski (ok. 190-210°C dla oliwy extra virgin). Przy długotrwałym podgrzewaniu powstają szkodliwe związki, a wartościowe przeciwutleniacze ulegają zniszczeniu.

Nadmierne spożycie

Oliwa to produkt kaloryczny (około 900 kcal na 100 ml). Dodawanie jej bez umiaru do każdego posiłku może prowadzić do nadmiernego spożycia kalorii, a w efekcie – do nadwagi.

Na co uważać przy wyborze oliwy z oliwek?

Wybór dobrej oliwy nie jest prosty, szczególnie w gąszczu rynkowych ofert. Oto najważniejsze kryteria, które pomogą podjąć właściwą decyzję:

Analizuj etykietę

• Rodzaj oliwy: Wybieraj oliwę extra virgin. Unikaj produktów oznaczonych jako „pure” lub po prostu „oliwa z oliwek”, gdyż zwykle są to wersje rafinowane, mieszane z niewielkim dodatkiem oliwy wysokiej jakości.
• Kraj pochodzenia: Najlepiej wybierać oliwę pochodzącą z jednego kraju, a jeszcze lepiej – z regionu. Mieszanki z różnych krajów często są niższej jakości.
• Data produkcji i termin ważności: Oleje tłoczone na zimno są najwartościowsze świeże. Wybieraj produkty z aktualnym terminem przydatności, preferując te z oznaczoną datą tłoczenia.
• Certyfikaty: Poszukuj znaków jakości takich jak DOP (Chroniona Nazwa Pochodzenia) lub IGP (Chronione Oznaczenie Geograficzne). Dają one gwarancję autentyczności.

Sprawdź opakowanie

Oliwa powinna być sprzedawana w ciemnej szklanej butelce lub puszce, które chronią przed światłem i utlenianiem. Przezroczyste opakowania narażają produkt na przyspieszone psucie.

Cena – czy warto przepłacać?

Choć nie zawsze cena świadczy o jakości, bardzo tania oliwa z dużym prawdopodobieństwem jest produktem niższej klasy lub zafałszowanym. Warto inwestować w oliwę ze sprawdzonych źródeł, nawet jeśli wiąże się to z wyższym kosztem.

Jak prawidłowo przechowywać oliwę z oliwek?

Prawidłowe przechowywanie wydłuży świeżość i zachowa walory zdrowotne oliwy:

• Trzymaj z dala od światła i ciepła: Optymalna temperatura to 15–20°C. Nie przechowuj butelki w pobliżu kuchenki ani na parapecie.
• Zakręcaj dokładnie: Tlen powoduje utlenianie i jełczenie oliwy.
• Kupuj mniejsze pojemności: Dzięki temu oliwa nie straci jakości przed zużyciem całego opakowania.

Podsumowanie

Oliwa z oliwek, zwłaszcza extra virgin, to wartościowy składnik zdrowej diety. Jednak jej potencjał prozdrowotny zależy od jakości produktu oraz sposobu użycia. Przegotowanie na zbyt wysokiej temperaturze, konsumpcja przeterminowanej lub niskiej jakości oliwy, a nawet nadmierne jej spożywanie może być szkodliwe i paradoksalnie – przynieść więcej szkody niż pożytku. Dlatego zawsze warto czytać etykiety, sprawdzać pochodzenie produktu, inwestować w sprawdzone marki i dbać o odpowiednie przechowywanie. Wówczas oliwa z oliwek pozostanie nie tylko smacznym dodatkiem, lecz także cennym elementem zdrowego stylu życia.