Czy oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia zawsze jest najlepsza? Przewodnik zakupowy
Co to znaczy „z pierwszego tłoczenia”?
Oliwa z oliwek produkowana jest w różnych klasach i metodami, które silnie wpływają na smak oraz jakość końcowego produktu. Najczęściej podczas zakupów spotykamy się z hasłem „z pierwszego tłoczenia” lub „extra virgin”. Co to oznacza w praktyce?
Oliwa „z pierwszego tłoczenia”, czyli extra virgin olive oil, pochodzi z pierwszego, mechanicznego tłoczenia oliwek. Dzięki temu zachowuje pełnię naturalnych smaków, aromatów oraz cennych składników odżywczych. Takie oleje nie są poddawane dodatkowym procesom chemicznym ani rafinacji.
W teorii brzmi to jak ideał – jednak czy zawsze warto sięgać po ten rodzaj oliwy?
Rodzaje oliwy z oliwek – krótkie porównanie
Oliwa extra virgin (z pierwszego tłoczenia)
To oliwa o najniższej zawartości kwasów (do 0,8%) oraz najintensywniejszym smaku i aromacie. Znana jako najzdrowsza i najmniej przetworzona.
Virgin olive oil
Nieco niższa jakość niż extra virgin, ale również tłoczona mechanicznie i niepoddawana rafinacji. Jej kwasowość może sięgać nawet 2%.
Pure/raffinowana oliwa z oliwek
Poddawana procesowi oczyszczania, przez co traci część wartości odżywczych i wyrazistość smaku. Zazwyczaj jest tańsza i polecana do smażenia.
Mieszanki
Niektóre oliwy sprzedawane na rynku są mieszankami różnych rodzajów oleju, co może mieć wpływ zarówno na cenę, jak i jakość.
Zalety oliwy z pierwszego tłoczenia
Wartość odżywcza
Oliwa extra virgin to bogactwo antyoksydantów, witamin (E, K) oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych, które wspierają zdrowie serca, naczyń krwionośnych i przyczyniają się do obniżenia poziomu „złego” cholesterolu.
Naturalny smak
Intensywny, owocowy, niekiedy gorzkawy lub pikantny posmak – każda extra virgin ma niepowtarzalny aromat zależny od szczepu oliwek, regionu i czasu zbioru.
Wszechstronne zastosowanie
Oliwa z pierwszego tłoczenia świetnie sprawdza się do sałatek, dań na zimno, wykończenia posiłków czy domowych sosów.
Kiedy extra virgin NIE jest najlepsza?
Choć extra virgin olive oil uchodzi za złoty standard, nie w każdej sytuacji będzie najlepszym wyborem.
Wysoka temperatura – smażenie i pieczenie
Oliwa extra virgin jest wrażliwa na temperaturę. Podczas smażenia (powyżej 180°C) może tracić swoje cenne właściwości, a nawet ulegać niekorzystnym przemianom. Do gorącej obróbki lepiej wybrać oliwę rafinowaną lub mieszankę, która jest bardziej odporna na wysokie temperatury i neutralna w smaku.
Wskazówka:
Do sałatek i dań na zimno sięgaj po extra virgin, do smażenia wybierz oliwę rafinowaną lub inny olej o wysokim punkcie dymienia (np. olej rzepakowy).
Cena vs. zastosowanie
Extra virgin bywa znacznie droższa. Jeśli planujesz użyć oliwy w dużych ilościach do smażenia lub pieczenia, tańsza, rafinowana opcja będzie bardziej ekonomiczna i odpowiednia.
Przewodnik zakupowy: Na co zwrócić uwagę?
1. Oznaczenia jakości
Szukaj napisu „extra virgin” oraz zapewnienia o tłoczeniu na zimno (cold pressed). Sprawdź zawartość kwasów tłuszczowych – im niższa, tym lepiej.
2. Kraj pochodzenia i region
Region i kraj produkcji potrafią wiele powiedzieć o charakterze oliwy. Włochy, Hiszpania czy Grecja to uznane źródła wyśmienitych produktów.
3. Data produkcji i termin przydatności
Najlepsza oliwa to ta świeża – im krótszy czas od tłoczenia do zakupu, tym lepiej zachowane są walory smakowe i odżywcze.
4. Butelka i sposób przechowywania
Wybieraj oliwę w ciemnych szklanych butelkach, które chronią ją przez światłem, zapobiegając utracie cennych składników.
5. Certyfikaty i nagrody
Wyroby nagradzane na międzynarodowych konkursach lub posiadające oznaczenia PDO/PGI (chroniona nazwa pochodzenia/geograficzna) to często gwarancja wysokiej jakości.
6. Cena
Oliwa dobrej jakości nie może być zbyt tania – to produkt wymagający starannej produkcji i szybkiej dystrybucji.
Jak przechowywać oliwę z oliwek?
Trzymaj ją w ciemnym, chłodnym miejscu (najlepiej w temp. 14-18°C), zawsze szczelnie zamknięta. Po otwarciu zużyj butelkę w ciągu kilku miesięcy, aby cieszyć się pełnią smaku.
Podsumowanie: Czy zawsze warto wybierać extra virgin?
Oliwa z pierwszego tłoczenia bez wątpienia jest najzdrowszą i najbogatszą w aromaty opcją podczas wyboru tłuszczów roślinnych. Jednak nie zawsze będzie praktycznym wyborem podczas gotowania na ciepło – do tego lepiej nadają się tańsze i odporniejsze na temperaturę oliwy rafinowane.
Mając świadomość różnic pomiędzy rodzajami, kieruj się nie tylko frazą „z pierwszego tłoczenia”, lecz również własnymi preferencjami, przeznaczeniem produktu oraz jego jakością i pochodzeniem. Takie podejście gwarantuje, że wybierzesz oliwę idealnie dopasowaną do Twojej kuchni i potrzeb.