Czym różni się oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia od innych typów na rynku
Oliwa z oliwek – podstawowe informacje
Oliwa z oliwek to jeden z najbardziej cenionych tłuszczów roślinnych w kuchniach całego świata, zwłaszcza w tradycji śródziemnomorskiej. Wielu konsumentów spotyka się z różnymi oznaczeniami na butelkach – “extra virgin”, “virgin”, “pure”, “lampante” czy “pomace”. Każdy z tych produktów ma nieco inne cechy, które wynikają z zastosowanej technologii produkcji oraz poziomu rafinacji.
Czym jest oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia?
Definicja i proces produkcji
Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, znana również jako “extra virgin olive oil” (EVOO), powstaje w wyniku mechanicznego tłoczenia świeżych oliwek. Proces produkcji odbywa się bez użycia chemicznych środków ekstrakcyjnych, w niskiej temperaturze, dzięki czemu zachowane są wszystkie cenne składniki odżywcze oraz naturalny smak owoców.
Jakość i właściwości
Oliwa z pierwszego tłoczenia charakteryzuje się bardzo wysoką jakością, niską kwasowością (poniżej 0,8%), intensywnym aromatem i bogatym smakiem. Zachowuje więcej witamin (zwłaszcza E i K), antyoksydantów oraz polifenoli niż inne rodzaje oliw.
Pozostałe typy oliwy z oliwek dostępne na rynku
Rynek oferuje kilka rodzajów oleju z oliwek. Każdy z nich różni się od “extra virgin” zarówno metodą pozyskania, jak i walorami smakowymi oraz wartościami odżywczymi.
Virgin olive oil (oliwa z oliwek dziewicza)
Oliwa z oliwek dziewicza również uzyskiwana jest tylko poprzez mechaniczne tłoczenie, jednak ma wyższą kwasowość – do 2%. Jej smak i aromat są mniej wyraziste, może występować lekka goryczka czy nuty fermentacyjne. Nadal jednak zachowuje wiele prozdrowotnych związków.
Refined olive oil (oliwa oczyszczona, rafinowana)
Ten rodzaj powstaje poprzez rafinację oliwy o niższej jakości (często z kategorii lampante, czyli tej nie nadającej się bezpośrednio do spożycia z powodu wysokiej kwasowości lub wad smakowych). Proces oczyszczania usuwa niemal całkowicie charakterystyczny smak, zapach i większość wartości odżywczych, jednak obniża także zawartość szkodliwych substancji.
Olive oil (oliwa z oliwek, blendowana)
To mieszanka oliwy rafinowanej z niewielkim dodatkiem oliwy virgin lub extra virgin. Dzięki temu jest neutralna w smaku, lekko żółta i nadaje się głównie do smażenia. Zawiera tylko śladowe ilości naturalnych antyoksydantów.
Pomace olive oil (oliwa z wytłoczyn oliwek)
Powstaje jako produkt uboczny w procesie tłoczenia – wyciska się resztki tłuszczu z wytłoków za pomocą wysokiej temperatury i rozpuszczalników chemicznych. Następnie olej jest rafinowany i mieszany z niewielką ilością oliwy extra virgin dla poprawy smaku i koloru. To opcja najniższej jakości.
Najważniejsze różnice między oliwą z pierwszego tłoczenia a pozostałymi rodzajami
Skład i wartość odżywcza
- Extra virgin olive oil zawiera najwięcej witamin, polifenoli i substancji czynnych o działaniu przeciwutleniającym.
- Oliwy rafinowane są pozbawione wielu cennych substancji bioaktywnych, ich wybór ma więc mniejsze znaczenie dla zdrowia.
Smak i aromat
- Oliwa z pierwszego tłoczenia charakteryzuje się świeżym, owocowym aromatem, wyczuwalną goryczką i pikantnością, które świadczą o obecności naturalnych polifenoli.
- Oliwy rafinowane są niemal pozbawione smaku i zapachu.
Zastosowanie w kuchni
- Extra virgin olive oil sprawdza się najlepiej do sałatek, dań na zimno, dressingów i do delikatnego podsmażania.
- Oliwa rafinowana i olive oil nadaje się do smażenia na wyższych temperaturach, a także do wypieków i duszenia.
Cena produktu
- Oliwa z pierwszego tłoczenia jest droższa, jednak inwestycja ta przekłada się na walory smakowe i zdrowotne.
- Oliwy blendowane i z wytłoczyn są znacznie tańsze, ale też uboższe pod względem składu.
Jak wybrać oliwę z oliwek na co dzień?
Oznaczenia na etykiecie
Kupując oliwę, zwróć uwagę na poniższe parametry:
- Oznaczenie “Extra Virgin” oraz miejsce zbioru oliwek i produkcji (najlepiej wybierać produkty lokalne, z krótką listą składników).
- Data tłoczenia i termin przydatności – najzdrowsza jest świeża oliwa, najlepiej spożyć ją do roku od produkcji.
- Opakowanie – ciemne szkło chroni przed światłem i utlenianiem.
Zaufani producenci
Warto wybierać renomowane marki lub oliwy pochodzące z certyfikowanych upraw ekologicznych. Oznaczenia takie jak DOP (Chroniona Nazwa Pochodzenia) lub BIO gwarantują wyższą jakość produktu.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia (extra virgin) wyróżnia się nie tylko pełnią smaku i aromatu, lecz przede wszystkim najwyższą wartością odżywczą technologią produkcji pozbawioną środków chemicznych. Chociaż na rynku można spotkać tańsze warianty, żaden z nich nie oferuje tak korzystnych dla zdrowia i kucharzy właściwości, jak czysta, świeżo tłoczona oliwa. W codziennym gotowaniu warto korzystać różnie – oliwę extra virgin do potraw serwowanych na zimno, a oliwy rafinowanej czy blendowanej tam, gdzie niezbędna jest obróbka termiczna na wysokiej temperaturze. Dzięki temu można cieszyć się zarówno pełnią smaków, jak i zdrowiem płynącym z najlepszych tłuszczów roślinnych.