Co oznacza termin „czysta oliwa z oliwek” – podstawowe informacje dla konsumentów

Co to jest „czysta oliwa z oliwek”?

Oliwa z oliwek to od setek lat nieodłączny element kuchni śródziemnomorskiej. Jednak na półkach sklepowych można zauważyć różne rodzaje oleju z oliwek, a etykiety – zwłaszcza te napisane po polsku – bywają mylące. Jednym z często spotykanych określeń jest „czysta oliwa z oliwek”. Co kryje się pod tą nazwą? Czy jest to produkt lepszy od innych? Warto przyjrzeć się temu bliżej, aby dokonywać świadomych wyborów podczas zakupów.

Słownik pojęć – klasyfikacja oliw z oliwek

Oliwa extra virgin (extra dziewicza)

Najwyższa kategoria oliwy, która powstaje wyłącznie za pomocą mechanicznych metod tłoczenia na zimno. Posiada wyśrubowane normy jakościowe – jej kwasowość nie może przekroczyć 0,8%. Charakteryzuje się bogatym aromatem, wyrazistym smakiem oraz zachowaniem większości zdrowotnych właściwości oliwek. To właśnie ten rodzaj oliwy jest najczęściej polecany do spożywania na surowo – np. do sałatek, dipów lub jako dodatek do pieczywa.

Oliwa virgin (dziewicza)

Również tłoczona mechanicznie, jednak o nieco wyższej kwasowości (do 2%). Posiada nieco mniej intensywny smak i aromat, ale nadal stanowi produkt wysokiej jakości.

Oliwa z oliwek rafinowana

Oliwy o wyższej kwasowości lub gorszych parametrach organoleptycznych poddaje się rafinacji, czyli oczyszczaniu. W wyniku tego procesu usuwane są niepożądane zapachy, smaki oraz barwniki. Oliwa rafinowana ma neutralny smak oraz aromat, jest jasniejsza i mniej wyrazista, ale też traci część prozdrowotnych właściwości.

Czysta oliwa z oliwek („Pure Olive Oil”)

Właśnie ten rodzaj oliwy pojawia się często na etykietach produktów dostępnych w Polsce. Oznaczenie „czysta” lub „pure” wskazuje, że produktu nie można zaliczyć do kategorii extra virgin ani virgin. Zazwyczaj jest to mieszanina rafinowanej oliwy z niewielkim dodatkiem oliwy dziewiczej – i to właśnie odróżnia ją od innych typów.

Czym charakteryzuje się czysta oliwa z oliwek?

Proces produkcji

Czysta oliwa z oliwek to zazwyczaj kompozycja 85-90% oliwy rafinowanej i 10-15% oliwy dziewiczej. W ten sposób uzyskuje się łagodny w smaku produkt o jasnej barwie. Mieszanka taka pozwala zachować więcej składników odżywczych niż stuprocentowa oliwa rafinowana, ale znacznie mniej, niż oliwy z pierwszego tłoczenia.

Właściwości i zastosowanie w kuchni

Czysta oliwa z oliwek cechuje się delikatnym smakiem i neutralnym zapachem. Idealnie sprawdza się jako tłuszcz do smażenia, pieczenia czy duszenia – czyli tam, gdzie nie zależy nam na wyrazistym aromacie i intensywnych nutach smakowych charakterystycznych dla oliwy extra virgin. Dzięki wysokiej temperaturze dymienia można z powodzeniem wykorzystywać ją w obróbce termicznej.

Warto podkreślić, że chociaż czysta oliwa z oliwek jest lepszym wyborem niż wiele innych olejów roślinnych (np. rafinowany olej rzepakowy czy słonecznikowy), to pod względem prozdrowotnym ustępuje pozycji oliwie extra virgin.

Wygląd i smak

Produkt ten jest jaśniejszy i mniej wyrazisty od swoich “dziewiczych” odpowiedników. Dzięki temu nie dominuje smaku potraw i jest uniwersalny, przez co często wybierany jest przez osoby preferujące subtelny smak tłuszczu.

Na co zwracać uwagę kupując oliwę z oliwek?

Sprawdź etykietę

Przed zakupem warto dokładnie przeczytać etykietę, aby upewnić się, z jakim rodzajem oliwy mamy do czynienia. Określenia takie jak „extra virgin”, „virgin” czy „pure” są kluczowe. Niestety tłumaczenia nazw na polski bywają niejednoznaczne, dlatego pomocne może być również spojrzenie na skład i wyjaśnienie producenta.

Skład produktu

W przypadku czystej oliwy z oliwek w składzie najczęściej znajdziesz: oliwa z oliwek rafinowana (lub “oczyszczona”) oraz oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia. Im większy procent oliwy dziewiczej w składzie, tym lepsza jakość produktu.

Cena i pochodzenie

Cena często idzie w parze z jakością. Najdroższa jest oczywiście oliwa extra virgin, czysta oliwa z oliwek to z kolei propozycja bardziej ekonomiczna. Warto również sprawdzić kraj pochodzenia – oliwy z krajów regionu Morza Śródziemnego (Hiszpania, Włochy, Grecja) zwykle cechują się lepszymi walorami smakowymi i jakościowymi.

Data ważności i przechowywanie

Oliwa z oliwek najlepiej smakuje i zachowuje walory zdrowotne tuż po produkcji. Staraj się sięgać po oliwę z aktualną datą rozlewu i przechowuj ją w chłodnym, ciemnym miejscu.

Kiedy sięgnąć po czystą oliwę z oliwek, a kiedy wybrać oliwę extra virgin?

Uniwersalność w kuchni

Czysta oliwa z oliwek to dobre rozwiązanie do smażenia i gotowania, kiedy potrzebujemy tłuszczu o łagodnym smaku i wysokiej odporności na temperaturę. Jest dobrą alternatywą dla osób, które nie przepadają za wyrazistym smakiem extra virgin w codziennych potrawach.

Zastosowanie extra virgin

Oliwa extra virgin najlepiej sprawdza się na zimno: do polewania pieczywa, sałatek, gotowych potraw lub jako składnik sosów. Dzięki minimalnej obróbce zachowuje pełnię smaku oraz wartości odżywczych – antyoksydanty, witaminy i polifenole.

Podsumowanie

Wybierając oliwę do własnej kuchni, warto znać różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami. „Czysta oliwa z oliwek” to produkt powstały z mieszanki rafinowanej oliwy z dodatkiem dziewiczej, oferujący łagodny smak i uniwersalne zastosowanie kulinarne. Stanowi kompromis między walorami zdrowotnymi a ceną. Jeśli zależy nam na korzyściach zdrowotnych i wyrazistym aromacie, lepiej sięgnąć po oliwę extra virgin, natomiast do smażenia i pieczenia sprawdzi się oliwa „czysta”.

Dzięki tej wiedzy podczas zakupów łatwiej podjąć świadomą decyzję i wybrać produkt najlepiej dopasowany do własnych potrzeb i oczekiwań smakowych.