Jak wybrać oliwę z oliwek do gotowania na co dzień
Dlaczego oliwa z oliwek jest idealna do codziennego gotowania?
Oliwa z oliwek od wieków stanowi podstawę kuchni śródziemnomorskiej, cenioną zarówno za smak, jak i wartości zdrowotne. Dzięki wysokiej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz antyoksydantów pomaga w utrzymaniu zdrowego serca oraz zmniejsza ryzyko wielu chorób przewlekłych. Coraz więcej osób docenia oliwę nie tylko jako składnik sałatek, ale też podstawowy tłuszcz do smażenia, duszenia czy pieczenia.
Ale wybór odpowiedniej oliwy z oliwek do codziennych zastosowań może wydawać się wyzwaniem. Na sklepowych półkach znajdziesz wiele rodzajów, różniących się smakiem, jakością, ceną, a nawet przeznaczeniem kulinarnym.
Rodzaje oliw z oliwek – co kryje się za etykietą?
Extra Vergine – najwyższa jakość, ale czy zawsze?
Oliwa extra vergine (extra virgin olive oil) to najczystsza odmiana, uzyskiwana podczas pierwszego tłoczenia na zimno. Jej kwasowość nie przekracza 0,8%. Charakteryzuje się intensywnym zapachem i wyrazistym smakiem – można w niej wyczuć nuty owocowe, korzenne, a nawet lekko gorzkawe. To najlepszy wybór do sałatek, dipów czy polewania pieczonych warzyw.
Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia (virgin)
Oliwa virgin jest również pozyskiwana mechanicznie, ale jej kwasowość jest nieco wyższa. Ma delikatniejszy smak, dzięki czemu nadaje się do smażenia, duszenia lub jako dodatek do gotowych dań.
Oliwa rafinowana – kiedy ma sens?
Oliwy rafinowane powstają poprzez oczyszczenie oliwy, co zmniejsza jej walory smakowe i aromatyczne, jednak sprawia, że lepiej znosi wysoką temperaturę. Świetnie nadaje się do smażenia wszędzie tam, gdzie nie zależy Ci na wyrafinowanym aromacie.
Na co zwracać uwagę wybierając oliwę do gotowania na co dzień?
Stopień kwasowości i sposób produkcji
Im niższa kwasowość, tym oliwa jest wyższej jakości. Oliwy extra vergine mają najniższy poziom wolnych kwasów tłuszczowych, co przekłada się na zdrowszy profil tłuszczowy i bardziej wyrazisty smak.
Region pochodzenia i odmiana oliwek
Kraj i region, z którego pochodzi oliwa, wpływa zarówno na cenę, jak i walory smakowe. Hiszpańskie, greckie czy włoskie oliwy różnią się między sobą aromatem – warto próbować różnych, by wybrać tę ulubioną.
Warto także zwrócić uwagę na odmianę oliwek: np. oliwy z odmiany Koroneiki uchodzą za wyjątkowo łagodne i owocowe, a Arbequina – za delikatne i lekko orzechowe.
Obróbka cieplna – do czego używać poszczególnych rodzajów oliwy?
Oliwa extra vergine najlepiej sprawdza się na zimno – do sałatek, jako baza do sosów czy do skrapiania gotowych potraw. Jeśli planujesz smażenie lub dłuższe podgrzewanie potraw, sięgnij po oliwę rafinowaną lub mieszanki oliwy extra vergine i rafinowanej – będą bardziej odporne na wysoką temperaturę.
Punkt dymienia i bezpieczeństwo smażenia
Punkt dymienia, czyli temperatura, przy której tłuszcz zaczyna się palić i wydzielać szkodliwe substancje, dla oliwy extra vergine wynosi około 190–210°C, podczas gdy dla rafinowanej nawet do 240°C. To oznacza, że do delikatnego smażenia i duszenia spokojnie użyjesz dobrej oliwy extra vergine, ale do głębokiego smażenia lub pieczenia w wysokich temperaturach lepiej wybrać oliwę rafinowaną.
Rozszyfrowujemy etykiety – praktyczny poradnik dla kupujących
Oznaczenia i certyfikaty
Na butelkach oliwy często pojawiają się oznaczenia typu DOP (Chroniona Nazwa Pochodzenia) lub PGI (Chronione Oznaczenie Geograficzne). Gwarantują one oryginalność produktu i jego wysoką jakość.
Data tłoczenia i przydatności do spożycia
Oliwa z oliwek nie jest produktem „wiecznym”. Z czasem traci świeżość, smak i wartości odżywcze. Warto wybierać butelki z wyraźnie zaznaczoną datą tłoczenia i unikać tych, które długo stały na półce.
Opakowanie – jasna czy ciemna butelka?
Oliwę najlepiej kupować w ciemnych, szczelnie zamkniętych butelkach. Takie opakowanie chroni tłuszcz przed szkodliwym działaniem światła i tlenu, dzięki czemu zachowuje on świeżość dłużej.
Jak kupować i przechowywać oliwę z oliwek?
Wybierając oliwę z oliwek, kieruj się nie tylko ceną. Oszczędność na jakości może odbić się na smaku potraw i zdrowiu. Warto kupować mniejsze butelki, które szybciej wykorzystasz – zapobiec to utlenianiu i jełczeniu oliwy.
Przechowuj ją w ciemnym, chłodnym miejscu (najlepiej w szafce, z dala od pieca i światła słonecznego). Butelka powinna być zawsze dobrze zakręcona.
Podsumowanie – jaka oliwa na co dzień?
Podsumowując – do codziennego gotowania najlepiej sięgnąć po oliwę extra vergine do sałatek, polewania warzyw czy pieczywa, a do smażenia i pieczenia używać oliwy rafinowanej lub blendowanej. Zwracaj uwagę na etykiety, kraj pochodzenia oraz datę tłoczenia. Próbuj różnych rodzajów i wybierz tę, która najlepiej odpowiada Twoim kulinarnym potrzebom i preferencjom smakowym.
Dobrze dobrana oliwa z oliwek to prosty sposób na podkreślenie smaku dań i wprowadzenie do codziennej diety zdrowych tłuszczów, które z pewnością doceni każdy domowy kucharz.