Jak wybrać oliwę z oliwek o najlepszym smaku do różnych potraw i zastosowań kuchennych?

Dlaczego wybór oliwy z oliwek ma znaczenie?

Oliwa z oliwek to nie tylko jeden z najstarszych składników kuchni śródziemnomorskiej, ale także prawdziwa skarbnica smaków i aromatów. Jej wybór wpływa bezpośrednio na jakość i walory smakowe przygotowywanych dań. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów oliwy, które różnią się smakiem, aromatem, barwą czy intensywnością. Wybrana oliwa może podkreślić charakter potrawy, dodać głębi lub stworzyć nowe, ciekawe połączenia smakowe. Dlatego warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów przy jej zakupie.

Rodzaje oliwy z oliwek – co wybrać?

Oliwa Extra Virgin – doskonała na zimno

Najwyższej jakości oliwa z oliwek to ta z pierwszego tłoczenia − extra virgin (oliwa extra virgin). Otrzymywana jest wyłącznie za pomocą procesów mechanicznych, bez użycia substancji chemicznych i w niskich temperaturach. Charakteryzuje się:

• wyrazistym, lekko pikantnym smakiem,
• owocowym, świeżym aromatem,
• niską kwasowością (poniżej 0,8%).

Oliwa extra virgin świetnie komponuje się z sałatkami, warzywami, grillowanymi rybami i carpaccio. Używana do dań na zimno pozwala w pełni docenić jej walory smakowe.

Oliwa Virgin – łagodniejsza alternatywa

Oliwa virgin powstaje podobnie, jednak jej kwasowość jest wyższa (do 2%). Jej smak jest delikatniejszy, mniej wyrazisty. Można stosować ją do smażenia na średnich temperaturach oraz do potraw, w których nie chcemy, aby oliwa zdominowała smak.

Oliwa rafinowana – do gotowania i smażenia

Oliwa rafinowana jest oczyszczana, przez co traci większość aromatów i smaku. Jest praktycznie neutralna, o bardzo wysokiej temperaturze dymienia. Idealnie sprawdza się do smażenia, pieczenia czy nawet głębokiego smażenia, gdzie nie wymaga się wyraźnego smaku oliwy.

Mieszanki oliw – kompromis cenowy i smakowy

Często spotyka się również oliwy stanowiące mieszankę oliwy z pierwszego tłoczenia z rafinowaną. Tego typu oliwa łączy w sobie cechy obu rodzajów, przez co świetnie sprawdza się do smażenia i gotowania, przy zachowaniu przyzwoitych walorów smakowych i przystępnej ceny.

Jak dobrać oliwę do potrawy?

Do dań na zimno – sałatki, pasty i hors d’oeuvre

Do wszelkiego rodzaju sałatek, dipów, past do smarowania chleba, czy dań typu carpaccio warto sięgać po oliwę extra virgin. Jej intensywny smak doskonale podkreśla świeże warzywa, mozzarellę, ser feta czy pieczywo. Wyraziste aromaty ziołowe i lekka pikantność mogą nadać danym wyjątkowy charakter.

Wskazówka:

Oliwa extra virgin dobrze komponuje się z owocami cytrusowymi, granatem czy świeżymi ziołami w lekkich, letnich sałatkach.

Do smażenia, duszenia i pieczenia

Do potraw poddawanych obróbce cieplnej zaleca się wybierać oliwy o wyższej temperaturze dymienia – najlepiej rafinowane lub mieszanki. Ich walory smakowe nie ulegają degradacji pod wpływem wysokiej temperatury, a przy tym nie ryzykujemy powstania goryczy czy dymienia.

Wskazówka:

Chociaż oliwa extra virgin nada się do szybkiego podsmażania na niewysokiej temperaturze, to jednak do dłuższego smażenia lub pieczenia polecamy sięgnąć po oliwę rafinowaną.

Do makaronów, risotto i dań kuchni włoskiej

Sercem wielu klasycznych włoskich potraw jest właśnie dobra oliwa. Do makaronów, risotto i warzyw grillowanych warto wybrać oliwę extra virgin pochodzącą z regionów słynących z oliwnych gajów, np. Toskanii czy Kalabrii. Jej zbalansowany smak i aromat ziołowy wydobędą pełnię smaku kuchni śródziemnomorskiej.

Do marynat i sosów

Oliwy o bardziej subtelnym aromacie, lecz wciąż z pierwszego tłoczenia, sprawdzą się świetnie jako baza do marynat mięs, warzyw, czy do przygotowania aromatycznych sosów, np. vinegretów lub aioli.

Wskazówka:

Dodanie kilkudziesięciu mililitrów świeżej oliwy do klasycznego sosu winegret sprawia, że staje się on bardziej gładki i wyrafinowany.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie oliwy?

Kraj pochodzenia i region

Smak oliwy w dużej mierze zależy od miejsca jej powstania. Oliwy włoskie, hiszpańskie, greckie, czy portugalskie różnią się wyrazistością, pikantnością czy ziołowym profilem. Dla osób poszukujących ciekawego urozmaicenia smakowego najlepiej eksperymentować z różnymi butelkami pochodzącymi z różnych regionów.

Data zbioru i termin ważności

Świeżość oliwy ma ogromne znaczenie dla jej jakości. Najlepiej wybierać oliwę z najświeższego wypustu, której data zbioru widnieje na etykiecie. Dobrym wyborem są oliwy sprzedawane w ciemnych butelkach, chroniących przed utratą aromatu i smaku.

Certyfikaty jakości

Warto szukać oznaczeń takich jak DOP, IGP, czy BIO, które świadczą o wysokich standardach produkcji oraz czystości surowca.

Jak przechowywać oliwę, by zachować jej smak?

Aby oliwa zachowała swoje walory smakowe i zdrowotne jak najdłużej, należy:

• trzymać ją z dala od światła (najlepiej w ciemnej butelce lub szafce),
• przechowywać w chłodnym miejscu, z dala od źródeł ciepła,
• szczelnie zamykać butelkę po każdym użyciu.

Nie zaleca się trzymania oliwy w lodówce, ponieważ pod wpływem niskiej temperatury może mętnieć, choć nie wpływa to na jej właściwości.

Podsumowanie

Wybór oliwy z oliwek powinien być dopasowany do planowanego zastosowania w kuchni, a także preferencji smakowych. Do sałatek i dań na zimno polecamy wyraziste oliwy extra virgin, do smażenia – rafinowane, a do sosów i marynat – delikatniejsze oliwy z pierwszego tłoczenia. Eksperymentowanie z różnymi gatunkami i regionami pozwoli odkryć pełnię kulinarnego potencjału oliwy z oliwek. Warto również wybierać produkty najwyższej jakości, by uzyskać najlepsze efekty zarówno smakowe, jak i zdrowotne. Smacznego!