Jakie są podstawowe informacje o oliwie z oliwek, które warto znać?
Krótka historia oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek jest znana ludzkości od tysięcy lat i odgrywała istotną rolę w kulturze, gospodarce i kuchni krajów basenu Morza Śródziemnego. Archeologiczne dowody wskazują, że uprawa drzew oliwnych i produkcja oliwy miały miejsce już około 6000 lat p.n.e. w regionie Krety. Z biegiem czasu, oliwa z oliwek stała się nie tylko podstawowym produktem spożywczym, ale także ważnym elementem religijnym i kulturowym.
W starożytnej Grecji była ceniona jako środek do pielęgnacji ciała oraz jako paliwo dla lamp oliwnych. Rzymianie przyczynili się do jej popularyzacji na terenie całego imperium, a dzięki ich sprawnym technikom handlowym stała się ona kluczowym produktem eksportowym.
Rodzaje oliwy z oliwek
Znajomość różnych rodzajów oliwy z oliwek jest kluczowa dla właściwego jej zastosowania w kuchni i dietoterapii. Wyróżniamy kilka podstawowych typów, które różnią się między sobą metodą produkcji, smakiem oraz wartościami odżywczymi.
Oliwa extra virgin
To najwyższej jakości oliwa z pierwszego tłoczenia, która powstaje poprzez mechaniczne wyciskanie oliwek bez użycia ciepła ani środków chemicznych. Charakteryzuje się niską kwasowością (poniżej 0,8%) i wyrazistym smakiem.
Oliwa virgin
Podobnie jak oliwa extra virgin, także wyprodukowana z pierwszego tłoczenia, ale charakteryzuje się nieco wyższą kwasowością (do 2%). Wciąż jest to produkt naturalny, lecz różni się od extra virgin mniej wyrafinowanym smakiem.
Oliwa z oliwek rafinowana
Powstaje przez poddanie oliwy procesowi rafinacji, co wpływa na jej smak i wartości odżywcze. Jest mniej wartościowa od oliwy extra virgin, ale również znajduje zastosowanie w kuchni.
Oliwa typu „light” lub „delicate”
Często stosowana przez osoby preferujące łagodniejszy smak. Nie odnosi się to do kaloryczności, a jedynie do delikatności smaku, często osiąganego przez mieszanie różnych rodzajów oliwy.
Proces produkcji oliwy z oliwek
Uprawa drzew oliwnych
Uprawa drzew oliwnych jest sztuką wymagającą odpowiednich warunków klimatycznych i glebowych. Drzewa oliwne najlepiej rosną w klimacie śródziemnomorskim, gdzie lata są gorące i suche, a zimy łagodne.
Zbiory oliwek
Zbiory rozpoczynają się na przełomie jesieni i zimy, kiedy owoce osiągają pełną dojrzałość. Oliwki zbierane ręcznie lub mechanicznie muszą być szybko przetworzone, aby zachować najwyższą jakość.
Tłoczenie oliwy
Tłoczenie odbywa się na zimno, co zapewnia zachowanie wszystkich wartości odżywczych. Proces produkcji obejmuje kilka etapów: płukanie, kruszenie, mikronację oraz wirowanie w celu oddzielenia oliwy od miazgi i wody.
Korzyści zdrowotne oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek jest podstawowym składnikiem diety śródziemnomorskiej, uznawanej za jedną z najzdrowszych na świecie. Jej regularne spożycie przynosi wiele korzyści zdrowotnych.
Bogactwo przeciwutleniaczy
Zawiera liczne przeciwutleniacze, takie jak witamina E i polifenole, które pomagają w walce z wolnymi rodnikami i opóźniają procesy starzenia się komórek.
Zdrowe tłuszcze
Jest źródłem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, które korzystnie wpływają na zdrowie serca, pomagając obniżyć poziom cholesterolu LDL i zwiększając poziom dobrego cholesterolu HDL.
Wpływ na układ sercowo-naczyniowy
Wielu badaczy wskazuje, że spożywanie oliwy z oliwek może obniżać ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe, w tym nadciśnienie i udar mózgu.
Działanie przeciwzapalne
Dzięki zawartości oleokantalu, oliwa z oliwek wykazuje właściwości przeciwzapalne zbliżone do działania leków przeciwbólowych.
Zastosowanie w kuchni
Oliwa z oliwek jest niezwykle wszechstronna w zastosowaniu. Nadaje się zarówno do smażenia, pieczenia, jak i jako baza do sosów i dressingów. Jej smak i aromat doskonale podkreślają charakter wielu potraw.
Smażenie i pieczenie
Mimo że oliwa z oliwek posiada niższy punkt dymienia niż niektóre oleje roślinne, to wciąż jest doskonałym wyborem do smażenia w niskich i średnich temperaturach.
Marynaty i dressingi
Z jej pomocą możemy przygotować różnorodne marynaty, które wzbogacą smak mięs, ryb i warzyw. Jest również idealną bazą do dressingów sałatkowych.
Wybór i przechowywanie oliwy z oliwek
Jak wybrać dobrą oliwę?
Podczas zakupu warto zwrócić uwagę na termin przydatności oraz informacje na etykiecie dotyczące pochodzenia i sposobu produkcji. Najlepsze oliwy są oznaczone jako „extra virgin”.
Przechowywanie
Aby oliwa zachowała swoje właściwości, powinna być przechowywana w ciemnym, chłodnym miejscu, z dala od ciepła i światła. Najlepiej, jeśli będzie przechowywana w butelkach z ciemnego szkła.
Znajomość oliwy z oliwek i jej właściwości to kluczowy element kulinarnych podbojów i zdrowego stylu życia. Wybierając odpowiednią jakość, nie tylko wzbogacamy smak potraw, ale także wspieramy nasze zdrowie.