Jakie są podstawowe rodzaje oliwy z oliwek i czym się różnią?
Wprowadzenie do świata oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek od wieków zajmuje kluczowe miejsce w kuchni śródziemnomorskiej. Jej wyrazisty smak i prozdrowotne właściwości docenili smakosze na całym świecie. Wybierając oliwę do swoich potraw, często spotykamy się z różnymi oznaczeniami na etykietach, które mogą być nie do końca zrozumiałe dla przeciętnego konsumenta. Poznaj podstawowe rodzaje oliwy z oliwek i dowiedz się, czym się różnią, aby świadomie korzystać z ich zalet.
Podstawowa klasyfikacja oliwy z oliwek
Wszystkie rodzaje oliwy produkowane są z owoców drzewa oliwnego. Jednak różnią się one sposobem pozyskiwania, zawartością kwasów tłuszczowych oraz walorami smakowymi. Główne kategorie oliwy z oliwek to:
- Oliwa z oliwek extra virgin (extra dziewicza)
- Oliwa z oliwek virgin (dziewicza)
- Oliwa z oliwek rafinowana
- Oliwa z oliwek pure (mieszana)
- Oliwa z wytłoczyn oliwek
Przyjrzyjmy się tym typom bliżej.
Oliwa z oliwek extra virgin (Extra dziewicza)
Charakteryzacja
To najwyższa kategoria oliwy z oliwek. Otrzymywana jest z pierwszego tłoczenia na zimno, bez stosowania dodatkowych chemicznych procesów obróbki. Musi mieć bardzo niską kwasowość (nieprzekraczającą 0,8%), a jej smak i aromat są uznawane za idealne.
Zastosowanie
Oliwa extra virgin doskonale nadaje się do spożywania na surowo oraz do sałatek, sosów i dressingów. Ze względu na swój wyrafinowany smak, często stosuje się ją do wykańczania gotowych dań, by podkreślić ich aromat.
Właściwości zdrowotne
Jest najbogatsza w antyoksydanty, polifenole oraz witaminę E. Jej regularne spożywanie wpływa korzystnie na serce, układ krążenia i ogólne zdrowie.
Oliwa z oliwek virgin (Dziewicza)
Cechy szczególne
Powstaje podobnie jak extra virgin, jednak jej kwasowość może sięgać do 2%. Ma nieco mniej intensywny aromat i łagodniejszy smak. Może mieć delikatne niedoskonałości organoleptyczne, jednak wciąż zalicza się do oliw wysokiej jakości.
Zastosowanie w kuchni
Nadaje się do smażenia na umiarkowanym ogniu, duszenia oraz jako dodatek do potraw. Może być używana również do marynat czy sosów.
Oliwa z oliwek rafinowana
Proces produkcji
Rafinowana oliwa z oliwek powstaje w wyniku oczyszczania oliw niższej jakości. Proces rafinacji usuwa nie tylko niepożądane smaki i zapachy, ale także część cennych składników odżywczych. Kwasowość tej oliwy wynosi zazwyczaj maksymalnie 0,3%.
Smak i zastosowanie
Ma bardzo łagodny smak i jasnozłoty kolor. Sprawdza się tam, gdzie nie chcemy dominującego aromatu oliwy – przy smażeniu, pieczeniu i gotowaniu w wysokich temperaturach.
Oliwa z oliwek pure (Oliwa mieszana)
Co to jest oliwa pure?
Jest to mieszanka oliwy rafinowanej z oliwą extra virgin lub virgin. Otrzymane w ten sposób połączenie cechuje się łagodnym smakiem i przeciętną zawartością prozdrowotnych składników. Kwasowość jest niska, a barwa jasna.
Zastosowanie
Oliwa pure znajduje zastosowanie głównie w smażeniu, pieczeniu i gotowaniu, gdzie nie chcemy, by dominował intensywny smak oliwy z oliwek.
Oliwa z wytłoczyn oliwek (pomace)
Proces produkcji
To najniższa kategoria oliwy uzyskiwana z wytłoczyn, czyli resztek po wyciśnięciu oliwy extra virgin i virgin. Wytłoczyny poddaje się dalszej ekstrakcji (zazwyczaj chemicznej), a uzyskany w ten sposób tłuszcz jest rafinowany i czasem mieszany z niewielką ilością wyższej jakości oliwy.
Główne zastosowania
Ze względu na najmniejszą ilość substancji odżywczych i neutralny smak, polecana jest głównie do smażenia na głębokim tłuszczu oraz w zastosowaniach przemysłowych.
Jak wybrać odpowiedni rodzaj oliwy z oliwek?
Do czego używać oliwy z oliwek extra virgin?
Najlepiej sprawdza się w przypadku potraw niewymagających obróbki cieplnej: sałatek, kanapek, maczania chleba czy przygotowywania sosów na zimno. Jeśli lubisz podkreślać smak potraw, zdecydowanie wybierz tę kategorię.
Kiedy sięgnąć po rafinowaną oliwę z oliwek lub pure?
Jeśli planujesz smażenie, pieczenie lub gotowanie w wysokich temperaturach, bezpieczniej będzie sięgnąć po rafinowaną oliwę lub mieszankę (pure). Ich łagodny smak nie wpłynie znacząco na aromat potraw.
Uwaga na oliwę z wytłoczyn
Choć bywa najtańsza, warto jej unikać, jeśli zależy Ci na walorach zdrowotnych i smaku.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek, choć z pozoru wydaje się prostym produktem, występuje w kilku zasadniczo różnych odmianach. Najwyższą jakość oraz najwięcej korzyści dla zdrowia oferuje oliwa extra virgin. Oliwy mieszane i rafinowane warto wybierać przede wszystkim do obróbki cieplnej, a oliwę z wytłoczyn zachować wyłącznie do celów technicznych lub przemysłowych.
Znajomość różnic między rodzajami pozwala świadomie korzystać z potencjału, jaki niesie ze sobą ten złoty płyn, zarówno w codziennej kuchni, jak i podczas odkrywania smaków świata na szlaku podróżniczym.