Kiedy oliwa z oliwek może być podrabiana i jak się przed tym bronić?
Skąd bierze się problem fałszowania oliwy z oliwek?
Oliwa z oliwek, zwłaszcza ta z pierwszego tłoczenia (extra virgin), od setek lat jest uznawana za produkt luksusowy i zdrowy. Świetnie sprawdza się zarówno w kuchni, jak i kosmetyce, co sprawia, że jej cena bywa relatywnie wysoka. Niestety, właśnie ze względu na atrakcyjność rynkową oraz wysokie wartości odżywcze, oliwa z oliwek stała się jednym z najczęściej podrabianych produktów spożywczych na świecie.
Według analiz unijnych służb kontrolnych, ponad 70% przypadków fałszowania oliwy dotyczy właśnie Europy Południowej oraz krajów basenu Morza Śródziemnego, gdzie powstaje najwięcej tego produktu. Skala procederu sprawia, że warto wiedzieć, jak podrabiana oliwa trafia na rynek i czym grozi jej spożywanie.
Najczęstsze metody fałszowania oliwy z oliwek
Mieszanie z tańszymi olejami
Do najpopularniejszych sposobów podrabiania oliwy należy mieszanie jej z innymi, tańszymi olejami – najczęściej jest to olej słonecznikowy, sojowy, rzepakowy czy nawet palmowy. Mieszanki te barwi się chlorofilem lub beta-karotenem i perfumuje, by upodobnić je do oryginału.
Rozcieńczanie klasy
Często oliwa niższej jakości (np. lampante, czyli techniczna, nieprzeznaczona do spożycia) jest chemicznie oczyszczana, a następnie mieszana z niewielką ilością prawdziwej extra virgin, po czym sprzedawana jako produkt wysokiej klasy.
Fałszywe etykiety i certyfikaty
Na rynku roi się od produktów z podrobionymi etykietami, które mają sugerować pochodzenie z renomowanych regionów lub zawierających fikcyjne certyfikaty jakości. Nieuczciwi producenci próbują w ten sposób zmylić konsumentów i sprzedać tańszą oliwę jako luksusowy produkt.
Jak sprawdzić, czy oliwa z oliwek jest oryginalna?
Czytanie etykiety i pochodzenia produktu
Zwracaj uwagę na kraj pochodzenia – najlepiej wybierać oliwę, która jasno informuje, skąd pochodzi. Powinny być na niej podane informacje o producencie, regionie oraz, w przypadku certyfikowanych oliw, oznaczenia DOP, IGP czy BIO.
Cena jako pierwszy sygnał ostrzegawczy
Oliwa extra virgin z renomowanych regionów, tłoczona na zimno, niestety nie może być tania. Jeśli cena jest wyjątkowo niska w porównaniu do średnich rynkowych, lepiej zachować czujność – prawdopodobnie mamy do czynienia z produktem mieszanym lub fałszowanym.
Konsystencja i smak
Prawdziwa oliwa extra virgin ma charakterystyczny, świeży, lekko pikantny smak i gęstą konsystencję. Sztuczne aromaty są mocno wyczuwalne w podróbkach. Ponadto naturalna oliwa szybko tężeje w niskiej temperaturze – jeśli po umieszczeniu butelki w lodówce oliwa gęstnieje, to dobry znak (choć nie jedyny wyznacznik jakości).
Przezroczysta czy ciemna butelka?
Prawdziwa oliwa wysokiej jakości powinna być sprzedawana w ciemnym szkle, które zabezpiecza ją przed wpływem światła. Przezroczyste butelki to kolejny powód, by być ostrożnym – taka oliwa traci swoje właściwości szybciej i częściej okazuje się produktem z grubsza przetworzonym.
Jak bronić się przed zakupem podrobionej oliwy z oliwek?
Kupuj w sprawdzonych miejscach
Najpewniejszym wyborem są specjalistyczne sklepy z artykułami śródziemnomorskimi lub bezpośrednio zaufani importerzy. Dobrą praktyką jest także kupowanie oliwy podczas podróży do krajów producentów, gdzie istnieje możliwość wizyty w lokalnych tłoczniach.
Unikaj podejrzanych promocji
Niska cena i podejrzanie atrakcyjne promocje w marketach bez wyraźnego powodu powinny wzbudzić naszą czujność. Sklepy sieciowe często oferują oliwy niewiadomego pochodzenia, podczas gdy prawdziwa extra virgin utrzymuje stabilną, wyższą cenę.
Zwracaj uwagę na datę tłoczenia
Świeża oliwa jest najlepsza – sprawdzaj zawsze, czy producent podaje datę tłoczenia, nie tylko datę przydatności. Im krótsza droga od produkcji na półkę sklepową, tym większa pewność jakości.
Czy podrobiona oliwa z oliwek jest szkodliwa?
Skutki zdrowotne
Fałszywa oliwa nie tylko traci swoje cenne właściwości prozdrowotne – źle dobrane mieszanki olejów mogą wręcz szkodzić zdrowiu. Do najczęstszych negatywnych skutków należy możliwość spożycia tłuszczów trans, produktów utleniania tłuszczu oraz zanieczyszczeń chemicznych.
Etyczne i prawne konsekwencje
Kupowanie podrabianej oliwy przyczynia się do utrwalania nieuczciwych praktyk oraz oszustw na rynku spożywczym. Przemysł fałszywych produktów uderza także w autentycznych producentów, którym trudno konkurować z niższymi cenami podróbek.
Podsumowanie
Fałszowanie oliwy z oliwek to niestety wciąż aktualne i szeroko rozpowszechnione zjawisko. By chronić siebie oraz wspierać uczciwych producentów, warto kierować się kilkoma prostymi zasadami: kupować w zaufanych miejscach, zwracać uwagę na cenę, skład, pochodzenie i sposób opakowania produktu. Świadomy wybór to nie tylko gwarancja zdrowia, ale także ochrona autentycznych tradycji kulinarnych regionów śródziemnomorskich.
Klucz do bezpiecznego wyboru tkwi zawsze w rozwadze i odpowiedniej wiedzy – nie daj się złapać na marketingowe sztuczki i ciesz się prawdziwym smakiem oliwy z oliwek!