Na co zwracać uwagę przy pierwszym zakupie oliwy z oliwek – praktyczne porady dla osób zaczynających swoją przygodę

Dlaczego warto włączyć oliwę z oliwek do swojej diety?

Oliwa z oliwek to niezastąpiony element kuchni śródziemnomorskiej, którą często uznaje się za jedną z najzdrowszych na świecie. Regularne spożywanie tego tłuszczu roślinnego przynosi wiele korzyści dla zdrowia – od obniżenia poziomu złego cholesterolu, przez działanie przeciwutleniające, po pozytywny wpływ na serce i układ krążenia. Nic dziwnego, że coraz więcej osób decyduje się na wprowadzenie oliwy do codziennego jadłospisu. Jednak wybór pierwszej butelki może sprawić trudność, zwłaszcza że półki sklepowe uginają się pod ciężarem różnych marek i rodzajów.

Różne rodzaje oliwy – co oznaczają poszczególne nazwy?

Pierwszym wyzwaniem przy zakupie jest zrozumienie, jakie typy oliwy z oliwek są dostępne. Oto najważniejsze z nich:

Oliwa Extra Virgin (extra vergine, extra dziewicza)

To najwyższej jakości oliwa z pierwszego tłoczenia na zimno, charakteryzująca się wyrazistym smakiem i bogactwem składników odżywczych. Pozyskiwana jest w procesie mechanicznym (bez użycia chemii), z najświeższych oliwek. Zawartość wolnych kwasów tłuszczowych nie powinna przekraczać 0,8%. To oliwa polecana do sałatek, pieczywa czy jako dodatek do gotowych dań.

Oliwa Virgin (dziewicza)

Oliwa z oliwek tłoczona w podobny sposób do extra virgin, lecz o nieco wyższej kwasowości (do 2%). Smak i jakość nadal są dobre, ale nieco odbiegają od najlepszych produktów.

Pure Olive Oil oraz Refined Olive Oil

To oliwy poddane rafinacji, czyli oczyszczane w wysokich temperaturach i/lub z zastosowaniem środków chemicznych. Mają mniej wyrazisty smak, uboższe wartości odżywcze i nadają się głównie do smażenia.

Pomace Olive Oil (oliwa z wytłoczyn)

To produkt najniższej jakości, powstający z resztek oliwek oraz pestek po tłoczeniu oliwy najwyższej jakości. Ten rodzaj najlepiej pozostawić do okoliczności, gdzie smak i wartości odżywcze są mniej istotne.

Na co zwrócić uwagę, wybierając oliwę z oliwek?

Kwasowość oliwy

Im niższa kwasowość, tym lepsza jakość oliwy, szczególnie w przypadku extra virgin. Warto szukać na etykiecie informacji o poziomie kwasowości – najlepiej, jeśli wynosi ona poniżej 0,8%.

Data zbioru i termin przydatności

Oliwa z oliwek nie starzeje się dobrze – z czasem traci aromat i cenne właściwości. Zwróć uwagę na datę zbioru oliwek oraz termin przydatności do spożycia. Często na butelce znajduje się informacja „olej z pierwszego tłoczenia z oliwek zebranych w roku…”. Im świeższa oliwa, tym lepiej.

Skład i pochodzenie

Wybierając oliwę, sprawdź pochodzenie: produkt z konkretnego kraju lub nawet regionu (np. Toskania, Kreta, Andaluzja) jest często bardziej wartościowy niż mieszanki z różnych krajów UE czy spoza niej. Na etykiecie mogą pojawić się oznaczenia geograficzne (np. DOP, IGP), świadczące o autentyczności i jakości wyrobu.

Barwa, smak i aromat

Kolor oliwy może wahać się od jasnozielonego po złocistożółty – nie jest kluczowym wyznacznikiem jakości, ale wskazuje na rodzaj wykorzystanych oliwek. Liczy się głównie smak i aromat: dobra oliwa powinna mieć lekko pikantny, owocowy posmak z nutą świeżo ściętej trawy lub migdałów.

Rodzaj opakowania

Najlepiej wybierać oliwę z oliwek sprzedawaną w ciemnych, szklanych butelkach lub metalowych puszkach. Chronią one produkt przed światłem, co zapobiega utlenianiu i szybkiemu psuciu się tłuszczu. Unikaj plastikowych butelek i przejrzystych opakowań.

Certyfikaty i oznaczenia jakości

Jeśli zależy Ci na jakości i autentyczności, zwróć uwagę na oznaczenia takie jak:

• DOP (Denominazione di Origine Protetta) – Chroniona Nazwa Pochodzenia
• IGP (Indicazione Geografica Protetta) – Chronione Oznaczenie Geograficzne
• BIO/Organic – Certyfikowana produkcja ekologiczna

Takie symbole gwarantują, że oliwa pochodzi z wyznaczonych regionów i została wyprodukowana zgodnie z określonymi standardami.

Pierwsza degustacja – jak poznać dobrą oliwę z oliwek?

W domu możesz wykonać prosty test: nalej odrobinę oliwy na mały talerzyk i spróbuj jej bez dodatków, zanurzając w niej kawałek białego pieczywa. Wysokiej jakości oliwa powinna być lekko pikantna, przyjemnie gorzkawa oraz owocowa w smaku.

Oprócz tego:

• Sprawdź, czy oliwa nie jest zjełczała ani zbyt gorzka – to wskazuje na niewłaściwe przechowywanie lub starzenie się produktu.
• Zwróć uwagę na aromat – powinien być świeży, trawiasty, czasem z nutką migdałów lub jabłek.

Zastosowania w kuchni

Dobrą oliwę z oliwek najlepiej spożywać na surowo – do sałatek, warzyw, pieczywa, makaronów czy jako składnik sosów. Wysokiej jakości extra virgin nie zaleca się podgrzewać do wysokich temperatur, by nie tracić cennych właściwości.

Przechowywanie oliwy z oliwek – zachowaj świeżość na dłużej

Po wybraniu odpowiedniej oliwy, zwróć uwagę na jej przechowywanie. Najlepiej trzymać ją w suchym, chłodnym i zacienionym miejscu. Ważne jest także, by butelkę szczelnie zamykać po każdym użyciu – kontakt z powietrzem przyspiesza proces utleniania i psucia się produktu.

Nie należy przechowywać oliwy blisko kuchenki czy w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych.

Podsumowanie – jak świadomie wybrać oliwę z oliwek?

Kupno pierwszej butelki oliwy z oliwek może wydawać się nie lada wyzwaniem, ale trzymając się kilku prostych zasad, unikniesz rozczarowania i wybierzesz produkt, który urozmaici Twoją kuchnię i będzie korzystny dla zdrowia. Zawsze sprawdzaj rodzaj oliwy, jej pochodzenie, kwasowość, świeżość oraz opakowanie. Sięgaj po produkty certyfikowane – dają one większą gwarancję autentyczności. A przede wszystkim – eksperymentuj z różnymi rodzajami, by znaleźć swój ulubiony smak!

Pamiętaj, że dobra oliwa z oliwek to nie tylko tłuszcz – to inwestycja w lepsze smaki i zdrowie na co dzień.