Najczęstsze mity i fakty o oliwie z oliwek – obalamy popularne przekonania
Oliwa z oliwek – czy rzeczywiście taka zdrowa?
Oliwa z oliwek od lat uważana jest za jeden z najcenniejszych składników kuchni śródziemnomorskiej. Wielu dietetyków i kucharzy podkreśla jej właściwości prozdrowotne, a konsumenci chętnie sięgają po nią zarówno do sałatek, jak i do gotowania czy smażenia. Jednak wokół tego złocistego płynu narosło mnóstwo przekonań — niektóre są zgodne z prawdą, inne z kolei to jedynie powtarzane od lat mity. W tym artykule przyjrzymy się najczęstszym stwierdzeniom dotyczącym oliwy z oliwek i wyjaśnimy, które z nich są prawdziwe, a które warto włożyć między bajki.
Mit 1: „Każda oliwa z oliwek jest taka sama”
Wielu konsumentów uważa, że rodzaj oliwy nie ma większego znaczenia. W rzeczywistości, różnice między oliwą extra vergine, vergine a zwykłą oliwą rafinowaną są znaczące.
Fakty na temat rodzajów oliwy
Oliwa extra vergine to najczystszy i najwyżej ceniony rodzaj tego tłuszczu. Uzyskuje się ją podczas pierwszego tłoczenia na zimno, bez użycia chemikaliów i wysokich temperatur. Jej smak, kolor oraz aromat są niepowtarzalne, a ilość dobroczynnych substancji odżywczych – największa. Oliwa virgin także pochodzi z pierwszego tłoczenia, ale cechuje ją mniejsza wyrazistość i wyższa kwasowość. Oliwa rafinowana natomiast jest pozbawiona części wartości odżywczych oraz smaku, gdyż poddawana jest procesom chemicznym i wysokiej temperaturze.
Mit 2: „Oliwa z oliwek nie nadaje się do smażenia”
To jeden z najczęściej powielanych mitów. Panuje przekonanie, że oliwę można używać wyłącznie na zimno, do sałatek lub jako składnik dipów.
Smażenie na oliwie – naukowe podstawy
Oliwa z oliwek, a szczególnie jej odmiana extra vergine, ma stosunkowo wysoki punkt dymienia, zwykle oscylujący w granicach 190–210°C. To oznacza, że nadaje się zarówno do smażenia na patelni, jak i do pieczenia w temperaturach, jakie zwykle stosujemy w kuchni. Warto jednak pamiętać, by nie przegrzewać oliwy i nie doprowadzać do jej dymienia, gdyż wtedy traci część swoich właściwości.
Mit 3: „Oliwa z oliwek jest bardzo kaloryczna, dlatego tuczy”
W rzeczywistości każda oliwa — podobnie jak inne tłuszcze roślinne — zawiera około 9 kcal w jednym gramie.
Kaloryczność, a zdrowa dieta
Oliwa z oliwek nie odbiega pod względem kaloryczności od innych olejów. Jednak zawiera cenne jednonienasycone kwasy tłuszczowe oraz silne antyoksydanty, takie jak polifenole i witamina E. Dzięki swoim właściwościom wspomaga metabolizm tłuszczów, sprzyja obniżeniu poziomu cholesterolu LDL we krwi i przeciwdziała stanom zapalnym. Kluczem do zdrowej diety jest umiar i właściwe zbilansowanie spożywanych tłuszczów, nie zaś całkowita rezygnacja z oliwy.
Mit 4: „Ciemna butelka oznacza lepszą oliwę”
W sklepach często można spotkać oliwę z oliwek w ciemnych, zielonych lub brązowych butelkach. Przyjęło się mówić, że im ciemniejsza butelka, tym lepsza jakość oliwy.
Czy opakowanie ma znaczenie?
Faktem jest, że oliwa extra vergine powinna być przechowywana z dala od światła — promieniowanie UV przyspiesza bowiem proces utleniania tłuszczy i prowadzi do utraty wartości odżywczych oraz smaku. Jednak kolor butelki sam w sobie nie świadczy jeszcze o jakości produktu, lecz o trosce producenta o zachowanie jego świeżości. Wybierając oliwę, warto więc zwrócić uwagę nie tylko na opakowanie, ale przede wszystkim na pochodzenie, skład i datę tłoczenia.
Mit 5: „Dobrej oliwy nie trzeba przechowywać w lodówce”
Wielu konsumentów trzyma oliwę w kuchennych szafkach lub na blacie. Niewielu jednak zastanawia się, czy sposób przechowywania wpływa na jakość produktu.
Najlepsze warunki przechowywania oliwy
Oliwę najlepiej przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu, z dala od źródeł ciepła i światła. Nie trzeba (a nawet nie należy) wkładać jej do lodówki – niskie temperatury powodują, że oliwa gęstnieje i mętnieje, jednak po ogrzaniu do temperatury pokojowej wraca do swojej pierwotnej postaci. Najlepiej sprawdzi się szafka, w której utrzymuje się stała temperatura i nie dociera światło dzienne.
Mit 6: „Im bardziej zielona, tym lepsza”
Kolor oliwy bywa mylący. W rzeczywistości barwa produktu zależy od odmiany oliwek, stopnia ich dojrzałości, a nawet pory zbiorów.
Zielona czy złota? Na co zwracać uwagę
Zielonkawy odcień jest efektem obecności chlorofilu i innych naturalnych barwników. Złocista barwa to często wynik tłoczenia dojrzałych oliwek. Kolor nie jest więc wyznacznikiem jakości, a jedynie świadczy o rodzaju użytego surowca.
Podsumowanie: Jak rozpoznać dobrą oliwę i nie dać się nabrać na mity?
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów oliw, a konsumenci często gubią się w gąszczu reklam i etykiet. Najlepszym rozwiązaniem jest wybór oliwy extra vergine, tłoczonej na zimno, pochodzącej ze sprawdzonego źródła. Warto również czytać skład oraz unikać produktów nieznanego pochodzenia. Pamiętaj: oliwa z oliwek to zdrowa alternatywa dla innych tłuszczów, pod warunkiem, że spożywasz ją z umiarem i dbasz o jej prawidłowe przechowywanie.
Jeśli chcesz korzystać z dobrodziejstw oliwy każdego dnia, nie daj się zwieść obiegowym opiniom. Sięgaj po sprawdzone informacje i ufaj własnemu podniebieniu!