Najczęstsze mity o oliwie z oliwek – co warto wiedzieć przed zakupem
Oliwa z oliwek – krótki przewodnik po zdrowiu na talerzu
Oliwa z oliwek od lat uznawana jest za jeden z najzdrowszych tłuszczów roślinnych. Kojarzona z kuchnią śródziemnomorską, zdobi półki sklepowe na całym świecie. Niestety, wokół tego cennego produktu narosło także wiele nieporozumień. W poniższym artykule przyglądamy się najczęstszym mitom na temat oliwy, podpowiadamy, jak wybrać dobry produkt i na co zwrócić uwagę przed zakupem.
Mit 1: Im ciemniejsza butelka, tym lepsza oliwa
Prawda o opakowaniach
Wielu konsumentów uważa, że najlepsza oliwa to ta, która zamknięta jest w ciemnej butelce. Rzeczywiście, ciemne szkło chroni tłuszcz przed szkodliwym działaniem światła, które przyspiesza utlenianie i pogarsza jakość produktu. Sam kolor butelki jednak nie świadczy o jakości samej oliwy. Spotkać można znakomite oliwy w przezroczystych butelkach, które należy po zakupie przechowywać z dala od światła. Istotniejsze jest to, co znajdziemy na etykiecie: informacja o pochodzeniu czy data zbiorów.
Mit 2: Extra virgin to zawsze gwarancja najwyższej jakości
Co oznacza “extra virgin”?
Obecność napisu “extra virgin” sugeruje, że mamy do czynienia z oliwą najwyższej klasy — tłoczoną na zimno, bez dodatków chemicznych i o niskiej kwasowości (poniżej 0,8%). Jednak na rynku znaleźć można produkty różnej jakości sprzedawane pod tą nazwą. Dlaczego? W niektórych krajach brakuje surowego nadzoru, a producenci wykorzystują luki prawne. Warto zwrócić więc uwagę na pochodzenie oliwy, certyfikaty kontroli jakości oraz renomy producenta.
Jak rozpoznać dobrą oliwę “extra virgin”?
- Szukaj informacji o regionie i konkretnej plantacji.
- Sprawdzaj datę tłoczenia lub zbiorów.
- Poszukaj oznaczeń DOP/PGI (chronione oznaczenie pochodzenia).
Mit 3: Oliwa z pierwszego tłoczenia zawsze oznacza najlepszy produkt
Tłoczenie na zimno – kluczowa cecha
Wyrażenie “z pierwszego tłoczenia” często staje się chwytem marketingowym. Współczesna technologia pozwala na jedno tłoczenie mechaniczne, a z jednego urobku powstaje najlepsza oliwa. W praktyce, jeśli masz do czynienia z oliwą “extra virgin”, pochodzi ona właśnie z pierwszego tłoczenia.
Mit 4: Oliwę z oliwek można używać tylko na zimno
Gotowanie i smażenie z oliwą
To jeden z najtrwalszych mitów. Oliwa z oliwek nadaje się nie tylko do sałatek czy skrapiania pieczywa – można ją stosować także do smażenia w umiarkowanej temperaturze. Punkt dymienia oliwy “extra virgin” to ok. 180–210°C, co umożliwia bezpieczne smażenie wielu potraw. Wysokiej jakości oliwa wytrzymuje krótkotrwałe podgrzewanie oraz pieczenie, chociaż pod wpływem bardzo wysokiej temperatury straci część prozdrowotnych właściwości.
Mit 5: Wszystkie oliwy smakują tak samo
Różnorodność aromatów i smaków
Tak jak w przypadku wina, smak oliwy zależy od odmiany oliwek, regionu pochodzenia, warunków klimatycznych czy sposobu produkcji. Znawcy rozróżniają nuty pikantne, gorzkawe, czy owocowe. Najlepszym sposobem, by odkryć swoje ulubione profile smakowe, jest spróbowanie oliwy z różnych krajów i szczepów oliwek.
Tasting – jak degustować oliwę?
- Wlej odrobinę oliwy do niewielkiego kieliszka.
- Ogrzej naczynie w dłoniach, by uwolnić aromaty.
- Powąchaj, następnie spróbuj na języku. Zwróć uwagę na pierwsze nuty, goryczkę i pikantność w gardle.
Mit 6: Tania oliwa jest tak samo zdrowa jak droga
Co decyduje o cenie oliwy?
Koszt wysokogatunkowej oliwy to efekt wielu czynników: jakości owoców, ręcznego zbioru, certyfikatów, a także lokalnych warunków klimatycznych. Bardzo tania oliwa często składa się z mieszanek różnych gatunków lub krajów, czasem z dodatkiem gorszych partii (tzw. lampante). Produkt taki zwykle traci na walorach odżywczych oraz smaku.
Jak wybrać dobrą oliwę? Praktyczne wskazówki zakupowe
Na co zwrócić uwagę podczas wyboru?
- Zwróć uwagę na etykietę: Im więcej szczegółów na temat producenta, daty zbioru czy regionu pochodzenia, tym lepiej.
- Unikaj produktów z długą datą ważności: Świeża oliwa jest najbardziej wartościowa.
- Szukaj oznaczeń jakości: Certyfikaty DOP, PGI czy ekologiczne świadczą o nadzorze nad całym procesem produkcji.
- Kupuj mniejsze opakowania: Otwarta oliwa szybko traci aromat i właściwości, dlatego lepiej kupować świeżą.
- Przechowuj z dala od światła i ciepła: Najlepsza będzie szafka lub spiżarnia.
Warto wypróbować oliwę z różnych krajów
Rozważ zakupy oliwy z Grecji, Hiszpanii, Włoch, a także z mniej znanych regionów. Wybieraj produkty od sprawdzonych dostawców, najlepiej z bezpośredniego importu lub sklepów specjalistycznych.
Podsumowanie – obalając mity, cieszmy się smakiem i zdrowiem
Oliwa z oliwek to nie tylko tłuszcz do gotowania – to składnik o bogatej tradycji, niezliczonych walorach prozdrowotnych i ogromnej różnorodności smaków. Decydując się na zakup, warto poznać najczęstsze mity i dokonywać wyboru świadomie, by cieszyć się najlepszym, co mają do zaoferowania śródziemnomorskie plantacje. Smacznego odkrywania!