Najpopularniejsze mity i fakty o oliwie z oliwek – co warto wiedzieć podczas zakupu?

Oliwa z oliwek – popularny wybór nie tylko w kuchni śródziemnomorskiej

Oliwa z oliwek od dawna cieszy się renomą „płynnego złota”, zarówno w krajach basenu Morza Śródziemnego, jak i coraz częściej także w Polsce. Uznawana za symbol zdrowej diety, jest nie tylko ceniona za swoje walory smakowe, ale również częste pozytywne doniesienia na temat jej wpływu na zdrowie. Jednak wokół oliwy z oliwek narosło wiele mitów i nieporozumień. Co jest faktem, a co jedynie marketingowym hasłem? Na co warto zwrócić uwagę podczas zakupów, by wybrać najwartościowszy produkt? Przygotowaliśmy przewodnik, który rozwieje Twoje wątpliwości.

Najczęstsze mity dotyczące oliwy z oliwek

Mit 1: Oliwa z oliwek extra virgin nadaje się tylko do sałatek

Wielu konsumentów wciąż uważa, że po oliwę z oliwek warto sięgać wyłącznie na zimno – do sałatek i dań niepoddawanych obróbce termicznej. Tymczasem wysokiej jakości oliwa z oliwek extra virgin bardzo dobrze sprawdza się również podczas gotowania, duszenia czy pieczenia. Kluczową kwestią jest jednak temperatura – nie powinno się przekraczać około 180°C, by nie doszło do rozkładu cennych związków oraz powstawania szkodliwych substancji.

Mit 2: Im bardziej zielona oliwa, tym lepsza

Kolor oliwy zależy głównie od odmiany oliwek, terminu zbioru oraz stopnia dojrzałości owoców. Zieleń wynika z obecności chlorofilu, nie zaś samej jakości. W rzeczywistości świetne oliwy mogą mieć zarówno intensywnie zieloną, jak i żółtą barwę, przy czym to smak, aromat i parametry chemiczne (np. kwasowość) powinny być wyznacznikiem wyboru.

Mit 3: Wysoka cena zawsze gwarantuje jakość

Chociaż niska cena powinna wzbudzać czujność (często oznacza gorszą jakość, duże domieszki lub niską świeżość), również wysoka etykieta nie gwarantuje „superproduktów”. Na cenę wpływają także pochodzenie, marka, metody marketingowe czy opakowanie. Najlepiej kierować się niezależnymi testami, certyfikatami oraz własnym zmysłem smaku.

Mit 4: Oliwa z oliwek nie nadaje się do smażenia

Oliwa charakteryzuje się wysoką odpornością na temperaturę dzięki zawartości przeciwutleniaczy i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Współczesne badania wykazują, że umiar w smażeniu na oliwie nie szkodzi wartości odżywczej potrawy, a wręcz przeciwnie – poprawia przyswajanie niektórych substancji rozpuszczalnych w tłuszczach, np. likopenu czy beta-karotenu.

Fakty, które warto znać

Skład i właściwości zdrowotne oliwy

Oliwa z oliwek extra virgin to produkt tłoczony na zimno, bez użycia rozpuszczalników chemicznych. Zawiera liczne antyoksydanty, polifenole i witaminę E. Korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i obniżenie „złego” cholesterolu (LDL) potwierdziły liczne badania naukowe.

Kwasowość – ważny wyznacznik jakości

Kwasowość to parametr chemiczny, który określa zawartość wolnych kwasów tłuszczowych w oliwie. Dla extra virgin nie powinna przekraczać 0,8%. Im niższa kwasowość, tym lepiej dla smakoszy poszukujących najwyższej jakości.

Oznaczenia na etykiecie – co warto czytać?

Podczas zakupów zwróć uwagę na takie oznaczenia jak:

• „Extra Virgin Olive Oil” – gwarancja najlepszego sposobu tłoczenia.
• Kraj pochodzenia oraz region (często podkreślane w przypadku włoskich, greckich czy hiszpańskich oliw).
• Data tłoczenia – najlepiej kupować jak najświeższą oliwę, a nie tylko orientować się na datę przydatności.
• Certyfikaty jakości i pochodzenia, np. D.O.P. (Denominazione di Origine Protetta), co oznacza kontrolę pochodzenia i sposobu produkcji.

Na co zwrócić uwagę podczas wyboru oliwy?

Opakowanie ma znaczenie

Najlepsza oliwa przechowywana jest w butelkach z ciemnego szkła lub metalowych puszkach – chronią przed światłem, które może przyspieszyć proces utleniania i pogorszyć jakość. Unikaj przezroczystych opakowań oraz tych wystawionych na silne światło.

Smak testowany na miejscu

W krajach śródziemnomorskich często masz możliwość degustacji przed zakupem. Nie bój się prosić o próbkę smaku – dobra oliwa będzie miała wyrazisty, owocowy zapach, wyczuwalną goryczkę i lekko pikantny posmak na końcu języka.

Unikaj podejrzanie tanich okazji

Zgodnie z raportami kontrolnymi, na rynku nie brakuje oliw zafałszowanych, np. tańszymi olejami roślinnymi. Warto zwracać uwagę na miejsce zakupu – polecane sklepy ze zdrową żywnością, sprawdzone delikatesy lub renomowani internetowi dostawcy.

Jak przechowywać oliwę z oliwek?

Po zakupie warto pamiętać, że aby zachować jakość i walory smakowe, oliwę należy przechowywać z dala od światła i ciepła, najlepiej w szafce kuchennej z dala od kuchenki czy innych źródeł ciepła. Nie zaleca się przechowywania jej w lodówce, ponieważ może to wpłynąć na konsystencję i smak, choć sama oliwa nie traci wtedy wartości odżywczych.

Podsumowanie

Oliwa z oliwek to produkt o wielu zaletach – zarówno zdrowotnych, jak i kulinarno-smakowych. Warto jednak podejść do zakupu świadomie, czytać etykiety i być wyczulonym na marketingowe pułapki. Wybierając jakościową oliwę extra virgin, przechowywaną w ciemnej butelce i pochodzącą z renomowanego regionu upraw, nie tylko wzbogacisz swoją kuchnię, ale także zadbasz o zdrowie. Pamiętaj – kluczem do sukcesu jest wiedza!