Odmiany oliwek używane do produkcji oliwy – czym się różnią i jakie mają wpływ na smak
Różnorodność odmian oliwek i jej znaczenie w produkcji oliwy
Oliwa z oliwek jest ceniona nie tylko za swoje właściwości zdrowotne, ale również za bogactwo smaków i aromatów. Kluczowym czynnikiem decydującym o charakterze oliwy są odmiany oliwek wykorzystywane do jej tłoczenia. Każda z nich wyróżnia się specyficznym profilem smakowo-zapachowym i nadaje oliwie unikalny charakter.
Odmiany oliwek, podobnie jak szczepy winorośli w produkcji wina, mają ogromny wpływ na wynikowy produkt. Istnieją setki różnych szczepów oliwek uprawianych w całym rejonie śródziemnomorskim oraz w innych zakątkach świata. Różnią się one wielkością, kolorem, zawartością tłuszczu, odpornością na warunki klimatyczne, a przede wszystkim smakiem. Poznaj najpopularniejsze odmiany oliwek, które trafiają do tłoczni i wpływają na to, co finalnie ląduje w Twojej kuchni.
Najważniejsze odmiany oliwek wykorzystywane do produkcji oliwy
Arbequina – delikatność prosto z Katalonii
Jedną z najbardziej znanych hiszpańskich odmian oliwek jest Arbequina, pochodząca z Katalonii. Oliwy tłoczone z tej odmiany są uważane za wyjątkowo łagodne, owocowe, o przyjemnej słodyczy i niskiej goryczce. Są często rekomendowane osobom zaczynającym swoją przygodę z oliwą extra virgin.
Cechy oliwy z Arbequiny:
- Jasnozłoty kolor
- Smak: delikatny, migdałowy, lekko jabłkowy
- Niska zawartość fenoli, przez co oliwa ma subtelny zapach i nie jest intensywnie pikantna
Tak delikatne oliwy idealnie sprawdzają się do sałatek, ryb, świeżych warzyw czy jako dressing.
Koroneiki – duma greckich gajów
Koroneiki to najbardziej popularna odmiana oliwek w Grecji. Stanowi podstawę produkcji greckiej oliwy z oliwek i jest często wykorzystywana do tłoczenia oliwy extra virgin.
Charakterystyka oliwy z Koroneiki:
- Barwa: intensywnie zielona
- Smak: wyrazisty, lekko pikantny, z nutami trawy i ziół
- Wysoka zawartość polifenoli, co nadaje charakterystyczną goryczkę
Oliwy z tej odmiany szczególnie docenią osoby lubiące wyraziste, złożone aromaty. Doskonale sprawdzają się w kuchni śródziemnomorskiej, do pieczywa, zup, makaronów czy grillowanych mięs.
Picual – iberyjska moc smaku
Odmiana Picual pochodzi z Andaluzji, południowej Hiszpanii, i stanowi aż 50% krajowej produkcji oliwy z oliwek. Jest ceniona za bogactwo smaków oraz dużą zawartość zdrowych tłuszczów jednonienasyconych.
Picual w oliwie:
- Kolor: zielonkawy
- Smak: intensywny, z nutami pomidora, liści figowca, trawy
- Ma wyrażną goryczkę i pikantność, szczególnie świeża oliwa
Oliwa z Picual jest odporna na wysokie temperatury, dlatego świetnie nadaje się do pieczenia i smażenia.
Frantoio – perła Toskanii
Włoska odmiana Frantoio jest bez wątpienia jednym z flagowych szczepów uprawianych na wzgórzach Toskanii i Umbrii. To ona daje początek wybitnym, cenionym na całym świecie włoskim oliwom.
Co wyróżnia Frantoio?
- Barwa: złotawa z zielonymi tonami
- Nuty smakowe: lekko gorzka, pieprzna, z wyczuwalnymi aromatami zielonych owoców i karczocha
- Średnia do wysokiej zawartość fenoli
Oliwy tłoczone z Frantoio są idealne do sałatek, bruschetty, świeżego pieczywa, a także do gotowania.
Leccino – polubisz, jeśli cenisz subtelność
Inny popularny włoski szczep, Leccino, cechuje się subtelnością i dobrze łączy się z innymi odmianami, często będąc składnikiem oliw typu “blend”.
Leccino – profil:
- Kolor: jasnozielony
- Smak: łagodny, nieco kwiatowy i owocowy, niska goryczka i pikantność
- Dobra trwałość, lecz słabsze właściwości konserwujące w porównaniu z Frantoio
Leccino znajduje szerokie zastosowanie w kuchni, zwłaszcza gdy nie chcemy, by oliwa zdominowała smak potrawy.
Hojiblanca – świeżość i wyraźna nutka ziołowa
Ta hiszpańska odmiana jest równie popularna co Picual, ale daje inną, unikalną oliwę.
Oliwa z Hojiblanki:
- Kolor: żywo zielony
- Smak: słodki z wyraźną, roślinną nutą, zakończony subtelną, pieprzną pikanterią
- Aromat świeżo skoszonej trawy, czasami z nutą zielonego jabłka
Sprawdza się zarówno do skrapiania pieczywa, jak i gotowania na ciepło.
Jak odmiana oliwki wpływa na profil smakowy oliwy?
Wybierając oliwę z oliwek, zwróć uwagę nie tylko na kraj pochodzenia, ale przede wszystkim na odmianę oraz datę zbioru. Odmiana oliwki przekłada się na charakter oliwy:
- Delikatne odmiany (np. Arbequina, Leccino) dają lekkie, subtelne oliwy bez wyraźnej goryczki i pikanterii.
- Intensywne szczepy (np. Picual, Koroneiki, Frantoio) zapewniają bogaty, złożony smak z nutą ziół, trawy czy nawet warzyw i owoców.
- Mieszanki odmian (tzw. blendy) oferują zbalansowany smak – warto po nie sięgać, jeśli nie możesz się zdecydować.
Odmiana a zastosowanie kulinarnie
W zależności od profilu smakowego oliwy, możesz ją lepiej dopasować do swoich potraw:
- Delikatne oliwy – do sałatek, marynat, dressingów, białych ryb, warzyw na surowo.
- Intensywne – do dań mięsnych, grillowanych warzyw, do makaronów czy zup.
- Pospolite mieszanki sprawdzają się praktycznie we wszystkich zastosowaniach codziennej kuchni.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek niejedno ma imię, a jej smak i aromat są w dużej mierze uzależnione od odmiany wykorzystanych oliwek. Wybierając produkt, warto zwrócić uwagę na tę informację – kraj pochodzenia, region, a przede wszystkim nazwę odmiany lub blendu. Dzięki temu swoje ulubione potrawy możesz wzbogacić o wyjątkowe nuty smakowe, które sprawią, że gotowanie stanie się o wiele ciekawsze i smaczniejsze.
Każda odmiana oliwek to inna podróż przez świat smaków i aromatów – wybierz swoją ulubioną i baw się kuchnią!