Odmiany oliwek używane do produkcji oliwy – czym się różnią i którą wybrać?

Różnorodność oliwek – sekret smaku oliwy

Oliwa z oliwek to złoty skarb kuchni śródziemnomorskiej, ceniona za swoje walory zdrowotne oraz niezwykły aromat. Jednak nie każda oliwa jest taka sama. Na jej smak, aromat i właściwości wpływa bardzo wiele czynników – jednym z kluczowych jest odmiana oliwek, z których ją wytłoczono. Poznaj najważniejsze z nich i dowiedz się, którą oliwę wybrać do swojej kuchni!

Najpopularniejsze odmiany oliwek – przegląd

Na świecie uprawia się setki odmian oliwek, ale tylko kilka z nich jest używanych na szeroką skalę do tłoczenia oliwy. Oto najpopularniejsze odmiany wykorzystywane do produkcji płynnego złota:

Picual – królowa Hiszpanii

Hiszpańska odmiana Picual dominuje na światowym rynku oliwy – stanowi nawet do 50% krajowej produkcji. Drzewa te są bardzo plenne i odporne na choroby, a ich owoce dają oliwę o dość wyrazistym, lekko pikantnym smaku z nutami zielonego pomidora i migdałów.

Cechy oliwy Picual:

• Wysoka zawartość przeciwutleniaczy i kwasu oleinowego
• Dobrze znosi obróbkę termiczną
• Wyrazista goryczka i intensywny smak
• Idealna do smażenia, duszenia i marynat

Arbequina – łagodna i delikatna

Oliwki Arbequina również wywodzą się z Hiszpanii, a dokładniej z Katalonii. Są drobne, a pozyskiwana z nich oliwa jest delikatniejsza i łagodniejsza niż w przypadku Picual.

Cechy oliwy Arbequina:

• Owocowy, łagodny smak
• Aromaty jabłka, migdałów, czasem banana
• Niska goryczka i pikantność
• Świetna do sałatek, sosów i jako dodatek do pieczywa

Koroneiki – perła Grecji

To wizytówka Grecji i podstawowa odmiana wykorzystywana do produkcji tradycyjnej, greckiej oliwy extra virgin. Z jednej strony charakteryzuje ją intensywny smak, z drugiej – bogactwo zdrowych składników.

Cechy oliwy Koroneiki:

• Wyraźny aromat trawy i zielonych owoców
• Lekka goryczka, szczypte pikantności
• Bardzo wysoka stabilność
• Idealna do wykończenia dania, zimnej kuchni

Frantoio i Leccino – bliźniaczki z Toskanii

Włoska Toskania słynie z uprawy dwóch kluczowych odmian: Frantoio i Leccino. Obie wykorzystywane są zwykle w miksie, nadając oliwie charakterystyczny smak.

Cechy oliwy Frantoio:

• Wyczuwalne nuty zielonych liści i świeżej trawy
• Lekka goryczka, przyjemna ostrość
• Wysoka trwałość

Cechy oliwy Leccino:

• Łagodniejsza niż Frantoio, cieplejsze, orzechowe aromaty
• Stosowana do mieszanek i osobno

Rzadziej spotykane, ale warte uwagi odmiany oliwek

Hojiblanca

Popularna szczególnie w Andaluzji, dająca oliwę o bogatym, różnorodnym profilu. Od łagodnej i owocowej po lekko pikantną.

Manzanilla

Najbardziej znana jako odmiana stołowa, lecz używana również do tłoczenia oliwy. Charakteryzuje się wyważonym smakiem i aromatem świeżych oliwek.

Kalamata

Choć głównie używana do spożycia na surowo, w Grecji z tej odmiany również tłoczy się oliwę – pełną ciała, głęboką i wyrazistą w smaku.

Jak wybrać oliwę – praktyczne porady

Dopasuj smak do zastosowania

Zastanów się, do czego chcesz używać oliwy. Jeśli szukasz produktu do delikatnych dań lub sałatek, warto sięgnąć po oliwę z oliwek Arbequina lub Leccino – ich łagodne nuty nie zdominują potrawy. Jeżeli potrzebujesz oliwy do smażenia, wybierz intensywniejszą Picual lub Koroneiki – są bardziej stabilne pod wpływem temperatury.

Zwróć uwagę na kraj i region pochodzenia

Region uprawy ma wpływ na profil smakowy i aromatyczny oliwy. Oliwy greckie słyną z wyrazistych, trawiastych nut, włoskie z delikatnej goryczki i orzechowego finiszu, natomiast hiszpańskie łączą świeżość z lekką pikantnością.

Szukaj oliwy extra virgin

Najwyższej jakości oliwa, czyli extra virgin, powstaje wyłącznie z pierwszego tłoczenia na zimno. Ma wyraźny aromat, niską kwasowość oraz najwięcej zdrowych polifenoli.

Czytaj etykiety i oznaczenia

Dobrym znakiem jest certyfikat PDO lub DOP (chroniona nazwa pochodzenia). Gwarantuje on autentyczność i wysoką jakość oliwy. Unikaj oliw typu „blend” niewiadomego pochodzenia.

Którą oliwkę wybrać? Porównanie odmian

Odmiana	Pochodzenie	Smak i aromat	Zastosowanie
Picual	Hiszpania	Pikantna, gorzka, ziołowa	Smażenie, marynaty, gotowanie
Arbequina	Hiszpania	Łagodna, owocowa, delikatna	Sałatki, pieczywo, sosy
Koroneiki	Grecja	Goryczka, aromat trawy	Wykańczanie potraw, zimno
Frantoio	Włochy (Toskania)	Zielone liście, trawa	Zimna kuchnia, dressing
Leccino	Włochy (Toskania)	Orzechowa, łagodna	Do blendów, sałatek
Manzanilla	Hiszpania	Wyważona, oliwkowa	Stołowa, tłoczona
Kalamata	Grecja	Pełna, wyrazista	Na zimno, sałatki

Podsumowanie

Wybór oliwy z oliwek zależy od wielu czynników – kluczem jest poznanie różnic pomiędzy odmianami oliwek. Każda daje inny smak, aromat i walory zdrowotne. Dobrze dobrana oliwa podkreśli smak potraw i zadba o Twoje zdrowie – warto więc eksperymentować i szukać swoich ulubionych aromatów z różnych zakątków basenu Morza Śródziemnego.

Pamiętaj: najlepsza oliwa to ta, która odpowiada Twoim preferencjom smakowym oraz pasuje do Twojej kuchni. Smacznego podróżowania po świecie oliwy!