Oliwa z oliwek a zdrowie – które właściwości są najważniejsze podczas wyboru produktu?

Dlaczego oliwa z oliwek jest tak ceniona?

Oliwa z oliwek od lat cieszy się uznaniem dietetyków, lekarzy i kucharzy na całym świecie. Jest podstawowym elementem diety śródziemnomorskiej, znanej z korzystnego wpływu na układ krążenia, poziom cholesterolu oraz zdrowie ogólne. Kluczowy dla wartości zdrowotnych jest jednak wybór właściwego rodzaju tego tłoczonego tłuszczu.

Jakie cechy oliwy są najważniejsze dla zdrowia? Na co warto zwrócić uwagę podczas zakupów? Odpowiadamy na najważniejsze pytania i podpowiadamy, jak świadomie sięgać po to „płynne złoto”.

Kluczowe właściwości zdrowotne oliwy z oliwek

Zawartość kwasów tłuszczowych

Najważniejsze w kontekście zdrowia są jednonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza kwas oleinowy. To on pomaga obniżać poziom „złego” cholesterolu LDL, jednocześnie zwiększając „dobry” HDL. Wysoka zawartość jednonienasyconych tłuszczów sprawia, że oliwa wspomaga pracę serca, reguluje ciśnienie krwi i działa przeciwzapalnie.

Bogactwo antyoksydantów

Oliwa z oliwek extra vergine zawiera polifenole, naturalne przeciwutleniacze skutecznie chroniące komórki przed działaniem wolnych rodników. Polifenole pomagają w spowolnieniu procesów starzenia, redukują ryzyko nowotworów oraz schorzeń neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera.

Witaminy i inne substancje bioaktywne

W oliwie znajdziemy także witaminy E i K, które wspierają układ odpornościowy, wpływają korzystnie na skórę i przyspieszają gojenie ran. Fitosterole oraz squalen obecne w oliwie dodatkowo wzmacniają jej prozdrowotne właściwości.

Najważniejsze kryteria wyboru oliwy z oliwek

Rodzaj oliwy – extra vergine czy rafinowana?

Najbardziej wartościowa pod względem zdrowia jest oliwa extra vergine (extra virgin olive oil, EVOO). Jest ona tłoczona na zimno, wyłącznie mechanicznie i bez użycia wysokich temperatur czy chemikaliów. Zachowuje więc maksimum walorów odżywczych i naturalnych antyoksydantów.

Oliwy typu „pure” lub „light” poddawane są procesom rafinacji, które pozbawiają je cennych substancji bioaktywnych i znacznie uszczuplają zawartość antyoksydantów.

Świeżość i data zbioru

Oliwa z oliwek to produkt, który najlepiej smakuje i zachowuje najwięcej wartości odżywczych w ciągu 18 miesięcy od tłoczenia. Zwracaj uwagę na datę zbioru oliwek na etykiecie. Im młodsza oliwa, tym wyższa jakość oraz intensywniejszy smak i aromat.

Opakowanie i przechowywanie

Najlepsze oliwy sprzedawane są w butelkach z ciemnego szkła lub nieprzeźroczystych puszkach, które chronią przed światłem i utlenianiem cennych składników. Trzymaj oliwę z daleka od ciepła i światła, najlepiej w chłodnej, ciemnej szafce.

Kraj pochodzenia i oznaczenia

Sprawdź na etykiecie kraj pochodzenia oraz oznaczenia typu DOP (Denominazione di Origine Protetta) czy PDO (Protected Designation of Origin). Gwarantują one kontrolowane pochodzenie oraz wyśrubowane normy jakości i autentyczność produktu.

Skład i informacje na etykiecie

Dobra oliwa extra vergine powinna mieć prosty skład: 100% oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia. Unikaj produktów zawierających mieszaniny innych olejów. Certyfikaty ekologiczne to dodatkowy atut.

Jak rozpoznać wysokiej jakości oliwę?

Wygląd i kolor

Barwa oliwy może wahać się od jasnozielonej po słomkowożółtą – o jakości nie świadczy jednak kolor, a przejrzystość, brak osadu i świeży aromat.

Zapach i smak

Oliwa wysokiej jakości pachnie świeżo, przypomina zapach zielonych oliwek, ziół, trawy. Próbując ją, powinniśmy poczuć lekko pikantny, gorzkawy posmak – to znak obecności cennych polifenoli.

Cena – czy warto przepłacać?

Oliwa dobrej jakości często kosztuje więcej, lecz inwestycja w zdrowie opłaca się w dłuższej perspektywie. Niska cena może oznaczać gorszy produkt o mniejszej wartości odżywczej.

Najczęstsze błędy podczas wyboru oliwy

• Sięganie po oliwę wyłącznie na podstawie koloru lub etykiety „light”
• Kupowanie dużych opakowań, które tracą świeżość przed zużyciem
• Przechowywanie w nasłonecznionych miejscach, co przyspiesza utlenianie cennych składników
• Brak czytania składu etykiety i ignorowanie daty zbioru lub tłoczenia

Oliwa z oliwek – jak ją stosować, by zachować najwięcej korzyści?

Na zimno i do gotowania

Najwięcej wartości odżywczych zachowuje się, wykorzystując oliwę na zimno: do sałatek, warzyw, pieczywa, gotowych dań. Może być także używana do smażenia, jednak tylko krótkotrwale i na niezbyt wysokim ogniu – zawarty w niej kwas oleinowy jest dość stabilny termicznie.

Inspiracje kulinarne

Dodawaj ją do hummusu, past warzywnych czy klasycznego pesto. Polej nią ugotowane ziemniaki, grillowane warzywa lub chleb czosnkowy. Używaj jako zdrowego zamiennika masła na kanapkach.

Podsumowanie

Wybierając oliwę z oliwek, zwracaj uwagę przede wszystkim na jej typ (extra vergine), świeżość, sposób przechowywania i autentyczność pochodzenia. To nie tylko smaczny dodatek do potraw, ale i jeden z najlepszych sprzymierzeńców w dbaniu o zdrowie. Sięgaj po produkty najwyższej jakości i ciesz się wszystkimi korzyściami, jakie płyną z regularnego spożywania „płynnego złota”.