Oliwa z oliwek Extra Virgin: czym się różni od innych rodzajów i dlaczego jest najbardziej ceniona
Co to jest oliwa z oliwek Extra Virgin?
Oliwa z oliwek Extra Virgin (EVOO) to jeden z najcenniejszych i najbardziej rozpoznawalnych produktów kuchni śródziemnomorskiej. Jej nazwa oraz wyjątkowe cechy sprawiają, że jest traktowana jako ekskluzywny dodatek do potraw, ale też jako fundament zdrowej diety. Co stoi za jej wyjątkowością? Dowiedz się, jakie kryteria musi spełnić oliwa, by mogła być nazywana Extra Virgin i czym różni się od innych rodzajów oleju z oliwek.
Rodzaje oliwy z oliwek: poznaj podział
Podstawową różnicą pomiędzy oliwami z oliwek jest sposób ich produkcji oraz jakość końcowego produktu. Przemysł spożywczy wyróżnia kilka głównych kategorii:
Oliwa Extra Virgin (Extra Virgin Olive Oil)
To najczystszy i najwyżej ceniony rodzaj oliwy. Wyróżnia się niską kwasowością (nie przekraczającą 0,8%), a jej produkcja odbywa się wyłącznie mechanicznie – bez wykorzystania środków chemicznych czy nadmiernego ciepła. Dzięki temu zachowuje pełnię właściwości odżywczych, bogaty smak i aromat.
Virgin Olive Oil
Oliwa dziewicza również jest tłoczona na zimno, lecz charakteryzuje się wyższą kwasowością (do 2%). Może być nieco mniej intensywna w smaku i aromacie niż Extra Virgin. Jest dobrą alternatywą do zastosowań kulinarnych, choć mniej cenioną przez koneserów.
Oliwa z oliwek (Olive Oil lub Pure Olive Oil)
Ten rodzaj powstaje poprzez zmieszanie oliwy rafinowanej (uzyskiwanej z użyciem metod chemicznych lub wysokiej temperatury) z niewielką ilością oliwy dziewiczej. Ma łagodny smak i często niższą cenę, ale również mniejszą wartość odżywczą.
Oliwa z wytłoczyn oliwnych (Pomace Olive Oil)
To najniższa kategoria – pochodzi z odpadków pozostałych po tłoczeniu oliwy. Proces produkcji obejmuje użycie rozpuszczalników chemicznych i wysokiej temperatury. Taka oliwa jest najtańsza i najuboższa pod względem wartości odżywczych.
Proces tłoczenia: klucz do jakości
Tłoczenie na zimno
Oliwa Extra Virgin powstaje w wyniku tłoczenia na zimno, co oznacza, że temperatura podczas ekstrakcji nie przekracza 27°C. Dzięki temu olej zachowuje pełen profil składników odżywczych, witamin i polifenoli.
Bez dodatku chemikaliów
Podczas produkcji EVOO nie używa się żadnych chemikaliów ani środków konserwujących. Jedyną metodą ekstrakcji jest fizyczne tłoczenie lub wirówka, co pozwala uzyskać najwyższej jakości produkt.
Czym wyróżnia się oliwa Extra Virgin?
Bezkompromisowa jakość i smak
Oliwa Extra Virgin jest nie tylko wolna od wad sensorycznych – jej smak, zapach i barwa podlegają rygorystycznej ocenie. Powinna być świeża, lekko pikantna, z nutą goryczki i aromatem świeżo ściętej trawy, zielonych jabłek czy orzechów. Jej kolor zmienia się od zielonego po złocistozielony, zależnie od odmiany oliwek i stopnia dojrzałości.
Wartość odżywcza
Oliwa Extra Virgin jest bogata w jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza kwas oleinowy, oraz naturalne przeciwutleniacze – przede wszystkim polifenole i witaminę E. Dzięki temu działa przeciwzapalnie, wspiera zdrowie serca, obniża ryzyko chorób układu krążenia i wpływa korzystnie na poziom cholesterolu.
Brak wad
Aby oliwa zasłużyła na miano Extra Virgin, nie może wykazywać żadnych wad smakowych ani zapachowych, takich jak zjełczenie czy stęchlizna. W każdej partii oceniany jest jej profil smakowy przez panel ekspertów.
Dlaczego EVOO jest najbardziej ceniona?
Kluczowy składnik diety śródziemnomorskiej
Na przestrzeni lat liczne badania naukowe udowodniły, że dieta śródziemnomorska – w której EVOO stanowi podstawowe źródło tłuszczu – przyczynia się do długowieczności oraz ochrony przed chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy choroby układu krążenia.
Uniwersalne zastosowanie kulinarne
Oliwa Extra Virgin doskonale sprawdza się zarówno do sałatek, jak i jako wykończenie gorących dań lub baza do sosów. Giornalistici kuchni doceniają ją za naturalną głębię smaku, która wydobywa aromat warzyw, mięsa i ryb.
Efekt “superfood”
Dzięki obecności silnych antyoksydantów, EVOO zyskała status “superżywności”. Regularne spożywanie jej w umiarkowanych ilościach sprzyja zdrowiu skóry, wspiera pracę mózgu i spowalnia procesy starzenia.
Jak wybrać najlepszą oliwę Extra Virgin?
Na co zwrócić uwagę podczas zakupu?
- Opakowanie: Najlepiej wybierać oliwę w ciemnych, szklanych butelkach chroniących przed światłem.
- Kraj pochodzenia: Sprawdź etykietę – cenione są oliwy produkowane w krajach śródziemnomorskich (Włochy, Hiszpania, Grecja), choć wysokiej jakości EVOO pochodzą też z innych regionów.
- Data zbioru: Im świeższa oliwa, tym lepszy smak i więcej właściwości odżywczych. Unikaj butelek z niejasnym oznaczeniem daty produkcji lub rozlewu.
- Certyfikaty jakości: Szukaj oznaczeń takich jak D.O.P. (chronione oznaczenie miejsca pochodzenia) czy BIO.
Przechowywanie oliwy
Aby oliwa dłużej zachowała świeżość, przechowuj ją w chłodnym, ciemnym miejscu, z dala od pieca i bez dostępu do światła słonecznego. Po otwarciu butelkę warto zużyć w ciągu kilku miesięcy.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek Extra Virgin to nie tylko kulinarny rarytas, ale i produkt o unikalnych właściwościach zdrowotnych. Jej wysoka jakość, smak oraz bogactwo wartości odżywczych sprawiają, że jest najbardziej ceniona wśród wszystkich rodzajów oliwy z oliwek. Wybierając EVOO, masz pewność, że sięgasz po naturalny, nieprzetworzony tłuszcz, który może stać się podstawą zdrowego stylu życia i elementem wyjątkowych potraw. Pamiętaj jednak, by wybierać sprawdzone produkty, zwracać uwagę na świeżość i odpowiednio ją przechowywać – wtedy wykorzystasz pełnię jej walorów dla swojego zdrowia i podniebienia.