Oliwa z oliwek: jakie są jej rodzaje i jak je odróżnić?
Rodzaje oliwy z oliwek – wstęp do świata zielonego złota
Oliwa z oliwek to prawdziwy skarb kuchni śródziemnomorskiej oraz kluczowy składnik zdrowej diety. Ceniona ze względu na swoje walory smakowe, zdrowotne i szerokie zastosowanie w kuchni, na stałe gości w wielu polskich domach. Jednak półki sklepowe uginają się od różnych rodzajów oliwy, co często wprowadza konsumentów w zakłopotanie. Warto zatem poznać podstawowe rodzaje oliwy z oliwek, dowiedzieć się, czym się różnią, jak je rozpoznać i jak wybrać najlepszą dla siebie.
Klasyfikacja oliwy z oliwek
Extra Virgin Olive Oil – oliwa z pierwszego tłoczenia
Najwyższą jakość reprezentuje oliwa extra virgin (z pierwszego tłoczenia na zimno). Powstaje wyłącznie z mechanicznie tłoczonych, świeżych oliwek. Cechuje ją:
- kwasowość poniżej 0,8%,
- intensywny, bogaty smak i aromat,
- zielonkawy kolor z możliwymi żółtymi refleksami,
- zachowanie cennych składników odżywczych i polifenoli.
Jest najczęściej wykorzystywana do sałatek, gotowania na zimno i jako dodatek do dań tuż przed podaniem. Jej wyrazisty smak podkreśli walory wielu potraw.
Virgin Olive Oil – oliwa z pierwszego tłoczenia (klasa niższa)
Oliwa klasy virgin powstaje z tych samych procesów co extra virgin, jednak jej jakość jest nieco niższa. Kwasowość mieści się w przedziale 0,8–2%. Również posiada wiele właściwości zdrowotnych, jednak smak może być mniej intensywny, a kolor i aromat mniej złożone. Bywa stosowana zarówno na zimno, jak i do lekkiego podsmażania.
Refined Olive Oil – oliwa rafinowana
Ta odmiana powstaje poprzez oczyszczanie (rafinację) oliwy o niższych parametrach jakościowych. W procesie tym usuwa się zapach, smak oraz większość cennych składników, co skutkuje neutralnym profilem smakowo-zapachowym. Jej kwasowość wynosi poniżej 1%. Najczęściej używana jest do smażenia i gotowania w wysokich temperaturach.
Olive Pomace Oil – oliwa z wytłoków oliwnych
Ten rodzaj pochodzi z przetwarzania resztek po tłoczeniu oliwek. Wytłoki poddaje się ekstrakcji chemicznej, a następnie miesza z niewielką ilością oliwy z pierwszego tłoczenia. Taka oliwa ma bardzo neutralny smak i niską jakość. Najlepiej stosować ją do smażenia na głębokim tłuszczu lub w przemyśle spożywczym.
Jak odróżnić rodzaje oliwy na sklepowej półce?
Czytanie etykiet – klucz do sukcesu
Najważniejsze informacje znajdziesz na etykiecie. Producenci są zobowiązani do precyzyjnego określania typu oliwy. Warto zwracać uwagę na:
- pełną nazwę produktu (czy napisane jest „Extra Virgin Olive Oil”, „Virgin Olive Oil”, „Olive Oil” czy „Olive Pomace Oil”),
- pochodzenie oliwek (kraj lub region),
- datę zbioru i ważności,
- parametry chemiczne (szczególnie poziom kwasowości).
Wybierając oliwę extra virgin, szukaj klasyfikacji jakości oraz krajów znanych z najlepszych upraw: Grecji, Włoch, Hiszpanii czy Portugalii.
Wygląd i opakowanie
Dobrej jakości oliwa z oliwek powinna być rozlewana do ciemnych szklanych butelek lub puszek, które chronią ją przed światłem. Jasne opakowanie może skutkować degradacją smaku i utratą wartości odżywczych podczas przechowywania.
Cena jako wyznacznik
Oliwa klasy extra virgin z pewnością będzie droższa niż rafinowana lub z wytłoków. Cena to często odzwierciedlenie procesu produkcji, jakości użytych oliwek i stopnia zachowania składników prozdrowotnych.
Cenne właściwości oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek słynie z wysokiej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E, polifenoli i przeciwutleniaczy. Kojarzona jest z profilaktyką chorób serca oraz działaniem przeciwzapalnym. Najwyższą zawartość cennych składników posiadają oliwy extra virgin, tłoczone mechanicznie i niepoddane obróbce chemicznej.
Praktyczny przewodnik – jak wybrać oliwę idealną dla siebie?
Do sałatek i na zimno
Najlepiej sprawdzi się oliwa extra virgin – doda aromatu oraz podkreśli smak świeżych warzyw i sałatek. Po otwarciu warto przechowywać ją w chłodnym, ciemnym miejscu oraz spożyć w ciągu kilku miesięcy.
Do smażenia
Jeśli planujesz przygotować ciepłe potrawy, możesz użyć oliwy z pierwszego tłoczenia (virgin) lub rafinowanej. Do głębokiego smażenia najlepiej nadaje się oliwa z wytłoków, która jest odporna na wysokie temperatury.
Do marynat i wypieków
Tutaj najlepiej zastosować oliwę rafinowaną, której neutralny smak nie zaburzy profilu innych składników.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek to produkt o wielowiekowej tradycji i wyjątkowych walorach zdrowotnych. Wybór odpowiedniego rodzaju powinniśmy uzależnić od zastosowania w kuchni oraz własnych preferencji smakowych. Klucz do sukcesu to czytanie etykiet, zwracanie uwagi na oznaczenia oraz jakość opakowań. Warto inwestować w oliwę dobrej klasy – zarówno dla smaku, jak i zdrowia.
Korzystając z tych wskazówek, z łatwością odróżnisz rodzaje oliwy z oliwek i dobierzesz tę najlepszą do swoich kulinarnych przygód!