Oliwa z oliwek tłoczona na zimno – co oznacza ten termin w praktyce?
Co to znaczy “tłoczona na zimno”?
Na sklepowych półkach coraz częściej pojawiają się produkty opisane jako „tłoczone na zimno”. Najczęściej dotyczy to olejów roślinnych, w tym niezwykle popularnej oliwy z oliwek. Czy jednak zastanawialiście się, co w praktyce oznacza ten termin i dlaczego oliwa tłoczona na zimno uznawana jest za najlepszą jakościowo?
Czym jest tłoczenie na zimno?
Tłoczenie na zimno to metoda pozyskiwania oleju, która minimalizuje podgrzewanie surowca w trakcie produkcji. W przypadku oliwy, do jej uzyskania wykorzystywane są świeże oliwki. Cały proces polega na mechanicznym wyciskaniu oleju, bez udziału wysokich temperatur, dzięki czemu cenne związki chemiczne, witaminy i naturalny smak pozostają nienaruszone. Zgodnie z normami Unii Europejskiej i międzynarodowymi standardami, temperatura tłoczenia nie powinna przekraczać 27°C.
Jak przebiega proces tłoczenia na zimno?
Produkcja oliwy ekstrahowanej na zimno opiera się na kilku ważnych etapach, z których każdy ma znaczenie dla końcowej jakości produktu.
Etapy produkcji oliwy z oliwek tłoczonej na zimno
1. Zbiór oliwek
Oliwki są zbierane zazwyczaj ręcznie, by nie uszkodzić delikatnych owoców i zachować ich pełnię smaku. Liczy się czas – od momentu zerwania do tłoczenia powinno minąć jak najmniej godzin.
2. Mycie i rozdrabnianie
Po zbiorach oliwki są dokładnie myte i rozdrabniane przy użyciu specjalnych młynów.
3. Wyciskanie i oddzielanie
Powstała masa poddawana jest tłoczeniu mechanicznemu. Uzyskana ciecz rozdzielana jest na trzy frakcje: oliwę, wodę komórkową oraz części stałe. Najbardziej ceniona jest ta uzyskana z pierwszego tłoczenia.
4. Filtracja lub brak filtracji
Niektóre oliwy poddawane są procesowi filtracji, by usunąć drobne fragmenty miąższu oliwek. Jednak oliwa niefiltrowana, choć mętna, zachowuje intensywniejszy smak.
Rodzaje oliwy dostępnej na rynku
Warto wiedzieć, że nie każda butelka z napisem „oliwa” oznacza produkt tłoczony na zimno. Najwyższą jakością szczyci się oliwa extra virgin, choć występują również inne warianty.
Oliwa extra virgin
To najwyższa kategoria oliwy, czyli oliwa z pierwszego tłoczenia, zawsze tłoczona na zimno. Jest to produkt o najniższej kwasowości (poniżej 0,8%) i wyjątkowo bogatym, złożonym smaku.
Oliwa virgin
Kolejny stopień jakości to „oliwa virgin” – nieco wyższa kwasowość (do 2%), jednak nadal tłoczona mechanicznie, bez zastosowania wysokich temperatur czy chemicznego oczyszczania.
Pozostałe rodzaje oliwy
Na rynku znajdziemy także oliwy rafinowane lub mieszanki, które nie są już tak szlachetne i mogą być pozyskiwane z udziałem chemicznych procesów.
Zalety oliwy tłoczonej na zimno
Oliwa z oliwek tłoczona na zimno doceniana jest nie tylko przez smakoszy kuchni śródziemnomorskiej, ale także przez dietetyków.
Cenne składniki odżywcze
Dzięki łagodnemu procesowi produkcji, zachowuje wysoką zawartość:
- Witamin (E, K, A, D)
- Wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
- Polifenoli, które mają właściwości antyoksydacyjne
- Naturalnych aromatów i chlorofilu
Te składniki sprawiają, że regularne spożywanie oliwy o wysokiej jakości korzystnie wpływa na zdrowie układu sercowo-naczyniowego, wzmacnia odporność oraz działa przeciwstarzeniowo.
Smak i aromat
Oliwa tłoczona na zimno charakteryzuje się bogatym, intensywnym smakiem, w którym można wyczuć nuty trawy, ziół, a nawet owoców. Nadaje potrawom niepowtarzalnego charakteru.
Jak odróżnić prawdziwą oliwę tłoczoną na zimno?
Co czytać na etykiecie?
Aby mieć pewność, że wybierasz oliwę tłoczoną na zimno:
- Sprawdzaj obecność słów „extra virgin” lub „virgin” – to potwierdzenie metody tłoczenia
- Wypatruj wzmianki o tłoczeniu w temperaturze poniżej 27°C
- Wybieraj oliwę pakowaną w ciemne butelki, które chronią produkt przed utratą cennych właściwości odżywczych
Zwróć uwagę na kolor, zapach i smak
Prawdziwa oliwa tłoczona na zimno często ma intensywnie zielony kolor (zwłaszcza świeża). W smaku powinna być owocowa, delikatnie gorzka, z wyczuwalną pikantnością na końcu języka. Zapach – świeży, trawiasty.
Jak najlepiej wykorzystać oliwę tłoczoną na zimno?
Oliwa extra virgin zyskuje najwięcej, gdy stosujemy ją na zimno lub do delikatnego podsmażania. Jest idealna:
- Do sałatek i surówek
- Jako dodatek do pieczywa
- Do wykończenia gotowych dań
- W dressingach i marynatach
Można ją stosować także do krótkiego podgrzewania, choć wyższe temperatury mogą obniżać ilość korzystnych substancji.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek tłoczona na zimno to prawdziwy skarb kuchni śródziemnomorskiej. Jej wyjątkowy smak i właściwości zdrowotne sprawiają, że warto włączyć ją do codziennej diety. Wybierając oliwę, zwracajmy uwagę na jej pochodzenie, klasę jakości oraz oznaczenia na etykiecie. Dzięki temu mamy pewność, że sięgamy po produkt najwyższej klasy, który nie tylko wzbogaci nasze potrawy, ale także pozytywnie wpłynie na nasze zdrowie.