Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia – jak ją znaleźć wśród innych produktów na rynku?
Dlaczego warto wybierać oliwę z pierwszego tłoczenia?
Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, zwana również extra virgin (z ang. extra vergine), uchodzi za najzdrowszy i najbardziej wartościowy rodzaj oliwy dostępny na rynku. Zawiera bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, polifenoli, witamin i przeciwutleniaczy, które korzystnie wpływają na nasze zdrowie. Jednak niestety, mnogość produktów dostępnych w sklepach sprawia, że niełatwo jest wybrać prawdziwą oliwę extra virgin. Wielu producentów chętnie stosuje mylące nazewnictwo i etykiety, aby zwiększyć sprzedaż.
W tym artykule dowiesz się, jak odróżnić autentyczną oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia od tańszych zamienników, jak czytać etykiety i na co zwracać uwagę podczas zakupów.
Czym dokładnie jest oliwa z oliwek extra virgin?
Definicja i proces produkcji
Oliwa z oliwek extra virgin to tłuszcz roślinny uzyskiwany z owoców oliwki europejskiej wyłącznie za pomocą procesów mechanicznych i w niskiej temperaturze – zwykle poniżej 27°C. Dzięki temu zachowuje ona pełnię smaku, aromatu oraz składników odżywczych. Według norm Unii Europejskiej, aby oliwa mogła być nazwana extra virgin, musi spełniać surowe kryteria chemiczne (kwasowość nie wyższa niż 0,8%) oraz sensoryczne (brak wad w smaku i aromacie).
Rodzaje oliwy z oliwek na rynku
Na sklepowych półkach można znaleźć różne rodzaje oliwy:
- Extra virgin / z pierwszego tłoczenia: najwyższa jakość, bogatym smak i aromat, niska kwasowość.
- Virgin (oliwa dziewicza): tłoczona mechanicznie, ale może mieć delikatne wady smakowe i wyższą kwasowość (do 2%).
- Oliwa rafinowana (pomace oil): powstała z oliwy gorszej jakości, oczyszczana chemicznie, ma neutralny smak i mniej składników odżywczych.
Wybierając oliwę, zawsze zwracaj uwagę na określenie „extra virgin” lub „z pierwszego tłoczenia” na etykiecie.
Jak rozpoznać prawdziwą oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia?
Analiza etykiety – na co zwracać uwagę?
Producenci korzystają z chwytów marketingowych, które mogą wprowadzać w błąd. Oto konkretne aspekty, na które warto zwrócić uwagę:
1. Nazwa produktu
- Szukaj wyraźnego napisu: oliwa z oliwek extra virgin lub oliwa z pierwszego tłoczenia.
- Unikaj produktów opisanych ogólnikowo, np. „oliwa z oliwek”, bez dopisku „extra virgin” – tego typu oliwy często są mieszanką lub rafinatem.
2. Kraj pochodzenia
Na etykiecie powinna widnieć informacja o kraju (lub krajach) pochodzenia oliwek. Najlepiej wybierać oliwy jednoodmianowe (monovarietal) z konkretnych regionów, np. z Grecji, Włoch czy Hiszpanii.
3. Data zbioru i butelkowania
Data zbioru oliwek lub data produkcji są ważniejsze niż sama data przydatności do spożycia. Im świeższa oliwa, tym lepszy smak i więcej składników odżywczych. Idealnie, jeśli możesz znaleźć oliwę butelkowaną niedawno po zbiorach.
4. Opakowanie
Najlepiej wybierać oliwę w butelkach z ciemnego szkła lub metalowych puszkach, które chronią przed światłem. Przeźroczyste opakowania sprzyjają pogorszeniu jakości produktu.
Analiza certyfikatów i oznaczeń jakości
- PDO (Chroniona Nazwa Pochodzenia) i PGI (Chronione Oznaczenie Geograficzne) to gwarancja autentyczności i jakości.
- Europejski znak organiczny (ekologiczny) oznacza, że do produkcji oliwy nie używano pestycydów i nawozów sztucznych.
Czym różni się smak i zapach prawdziwej oliwy z oliwek extra virgin?
Charakterystyczne cechy sensoryczne
Wysokiej jakości oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia charakteryzuje się:
- Wyrazistym, często lekko pikantnym smakiem z nutami świeżo ściętej trawy, zielonych migdałów, pomidorów czy karczocha.
- Wyczuwalną goryczką i lekkim pieczeniem w gardle, szczególnie na finiszu.
- Intensywnie zielonym lub zielono-złotym kolorem.
Jeśli oliwa ma mdły smak, jest bezwonna lub lekko „kartonowa”, prawdopodobnie była długo przechowywana lub nie jest extra virgin.
Najczęstsze pułapki podczas zakupu oliwy
Mieszanki – na co uważać?
Niektórzy producenci mieszają oliwę z oliwek extra virgin z tańszymi tłuszczami roślinnymi lub oliwą rafinowaną, aby obniżyć koszty produkcji. Obowiązujące przepisy obligują do podania tego faktu na etykiecie, jednak bywa on zapisany drobnym drukiem. Warto dokładnie czytać skład oraz wybierać produkty renomowanych marek lub rodzinnych gospodarstw.
Cena – czy warto przepłacać?
Cena oliwy extra virgin odzwierciedla jakość surowca i sposób produkcji. Zbyt tania oliwa może być podejrzana, jednak nie każda droga oliwa gwarantuje wyjątkowy smak. Dobrą praktyką jest zakup mniejszych butelek do testowania różnych producentów.
Porady praktyczne dla kupujących
Lista kontrolna na zakupy
- Sprawdź opis na etykiecie: Szukaj słów kluczowych, takich jak „extra virgin” lub „z pierwszego tłoczenia”.
- Zwróć uwagę na kraj pochodzenia: Im bardziej szczegółowo określona lokalizacja, tym lepiej.
- Wybieraj świeżą oliwę: Szukaj daty zbioru i butelkowania.
- Kupuj w małych ilościach: Oliwa szybko traci świeżość po otwarciu.
- Przechowuj odpowiednio: W chłodnym i ciemnym miejscu, z dala od źródeł ciepła.
Gdzie kupować najlepszą oliwę?
Poza supermarketami warto odwiedzić sklepy z produktami delikatesowymi, sklepy ze zdrową żywnością czy targi rolne. Coraz więcej rodzinnych gospodarstw i producentów oferuje sprzedaż online z bezpośrednią wysyłką.
Podsumowanie
Niewłaściwy wybór oliwy może pozbawić nas większości zdrowotnych korzyści oraz niepowtarzalnych doznań smakowych. Warto więc poświęcić chwilę na analizę etykiet, wybierać oliwę z zaufanych źródeł i testować różne produkty, by znaleźć tę najlepszą dla siebie. Prawo nie zawsze chroni przed mylnymi opisami, dlatego wiedza i zdrowy rozsądek pozostają najlepszą gwarancją udanych zakupów oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia.