Podstawowe informacje o oliwie z oliwek – co powinien wiedzieć każdy konsument?

Czym jest oliwa z oliwek?

Oliwa z oliwek to naturalny tłuszcz roślinny, który powstaje poprzez tłoczenie świeżych oliwek – owoców drzewa oliwnego. Jest jednym z najważniejszych składników diety śródziemnomorskiej, cenionym zarówno za wyjątkowe walory smakowe, jak i liczne korzyści zdrowotne. Jej zastosowanie w kuchni oraz kosmetyce sprawia, że produkt ten od lat cieszy się niesłabnącą popularnością na całym świecie.

Jak powstaje oliwa? Proces produkcji

Oliwa z oliwek powstaje w kilku etapach – od zbioru owoców, przez mycie, tłoczenie, aż po filtrację. Szczególne znaczenie ma sposób tłoczenia, który wpływa na jakość i właściwości gotowego produktu.

Tłoczenie na zimno

Najbardziej cenioną oliwę wytwarza się poprzez tłoczenie oliwek na zimno, co oznacza, że proces odbywa się w temperaturze nieprzekraczającej 27°C. Dzięki temu zachowane są cenne wartości odżywcze, witaminy oraz charakterystyczny smak i aromat.

Filtracja i przechowywanie

Po tłoczeniu oliwa bywa filtrowana w celu usunięcia resztek owoców. Najlepsze efekty daje przechowywanie jej w ciemnych butelkach i chłodnych miejscach – światło i wysoka temperatura mogą bowiem przyspieszyć proces jełczenia tłuszczu.

Rodzaje oliwy z oliwek

W sklepach można znaleźć różne rodzaje oliwy, które różnią się sposobem pozyskiwania, zawartością kwasów tłuszczowych oraz smakiem. Wśród nich najważniejsze są:

Extra virgin olive oil (oliwa z pierwszego tłoczenia)

Najwyższa klasa oliwy z oliwek, charakteryzująca się niską kwasowością (poniżej 0,8%). Pozyskiwana wyłącznie poprzez tłoczenie mechaniczne, nie może być poddana żadnym procesom chemicznym. Posiada intensywny smak i aromat.

Virgin olive oil (oliwa dziewicza)

Także pozyskiwana mechanicznie, lecz cechuje się nieco wyższą kwasowością (do 2%). Miewa mniej wyrazisty smak niż oliwa extra virgin, ale wciąż zachowuje dużo wartości odżywczych.

Olive oil (oliwa rafinowana)

Jest mieszanką oliw rafinowanych i niewielkich ilości oliwy extra virgin lub virgin. Charakteryzuje się łagodnym smakiem i większą stabilnością termiczną. Jej walory zdrowotne są jednak niższe od oliw tłoczonych na zimno.

Pozostałe rodzaje – pomace (oliwa z wytłoków)

Oliwa ekstrahowana z wytłoków oliwnych za pomocą wysokich temperatur i środków chemicznych. Zdecydowanie mniej ceniona zarówno pod względem smakowym, jak i odżywczym.

Jakie wartości odżywcze posiada oliwa z oliwek?

Oliwa z oliwek jest nie tylko źródłem kalorii, ale przede wszystkim kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, głównie kwasu oleinowego. Zawiera także witaminę E, polifenole oraz przeciwutleniacze naturalne, które chronią komórki przed działaniem wolnych rodników.

Kaloryczność

W 100 ml oliwy znajduje się około 900 kcal, jednak tłuszcze te są zaliczane do korzystnych dla zdrowia, dlatego umiarkowane ich spożycie jest zalecane w każdej zbilansowanej diecie.

Składniki bioaktywne

Polifenole i przeciwutleniacze obecne w oliwie z oliwek spowalniają procesy starzenia się organizmu i wpływają korzystnie na układ sercowo-naczyniowy.

Właściwości prozdrowotne oliwy z oliwek

Stosowanie oliwy z oliwek w codziennej diecie niesie ze sobą wiele korzyści zdrowotnych. Wśród najważniejszych wymienia się:

• obniżenie poziomu „złego” cholesterolu LDL,
• podniesienie poziomu „dobrego” cholesterolu HDL,
• wsparcie prawidłowej pracy serca i układu krążenia,
• działanie przeciwzapalne,
• pozytywny wpływ na metabolizm,
• korzystny efekt na skórę i procesy trawienia.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze oliwy z oliwek?

Kupując oliwę, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które pozwolą wybrać produkt najwyższej jakości.

Kolor butelki i miejsce przechowywania

Zawsze wybieraj oliwę w ciemnych butelkach, które chronią ją przed światłem, oraz sprawdź, czy przechowywana była w chłodnym miejscu. Unikaj jasnych pojemników oraz oliwy eksponowanej na słońcu.

Kraj pochodzenia i data produkcji

Najlepszej jakości oliwy pochodzą z krajów o długiej tradycji uprawy oliwek, takich jak Włochy, Grecja czy Hiszpania. Sprawdź także datę zbioru i ważności – im świeższa oliwa, tym więcej zachowanych dobroczynnych składników.

Certyfikaty i oznaczenia

Szukaj certyfikatów jakości, takich jak DOP czy IGP, świadczących o pochodzeniu i wysokim standardzie produktu. Dobrym wyznacznikiem jest także opis „extra virgin”.

Jak prawidłowo przechowywać oliwę z oliwek?

Oliwa wymaga odpowiednich warunków przechowywania, aby zachować świeżość i walory smakowe. Przechowuj ją w ciemnym, chłodnym miejscu, najlepiej poza lodówką, w temperaturze 12–16°C. Ogranicz dostęp powietrza i zawsze zamykaj szczelnie butelkę po użyciu. Unikaj przesypywania oliwy do pojemników plastikowych.

Zastosowanie oliwy z oliwek w kuchni

Oliwa to uniwersalny składnik potraw, który sprawdzi się zarówno na zimno, jak i na ciepło.

Do sałatek i dressingów

Oliwa extra virgin to podstawa każdego sosu vinaigrette i idealny dodatek do świeżych sałatek, warzyw oraz pieczywa.

Do smażenia i duszenia

Oliwa virgin oraz rafinowana posiadają wyższą odporność na temperaturę, dlatego lepiej sprawdzą się do smażenia czy pieczenia niż wersja extra virgin.

W kuchni śródziemnomorskiej

W krajach Południa Europy oliwę wykorzystuje się niemal do wszystkiego – od marynowania mięs, przez przygotowywanie ryb, aż po pieczenie tradycyjnych wypieków.

Podsumowanie

Oliwa z oliwek to nie tylko wyjątkowy smak, ale i wartościowy dodatek do zdrowej diety. Wybierając ją świadomie, dbasz o swoje zdrowie oraz wspierasz tradycyjne metody wytwarzania produktów spożywczych. Pamiętaj, by zwracać uwagę na rodzaj oliwy, kraj pochodzenia, świeżość oraz sposób przechowywania. Włącz ją na stałe do swojej kuchni i ciesz się smakiem oraz dobroczynnym wpływem na organizm!