Podstawowe rodzaje oliwy z oliwek – przegląd i ich zastosowanie w kuchni
Wstęp do świata oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek od wieków stanowi fundament kuchni śródziemnomorskiej i ceniona jest nie tylko ze względu na wyjątkowy smak, ale również za liczne właściwości prozdrowotne. Wybierając oliwę w sklepie, warto zwrócić uwagę na jej rodzaj, jakość i sposób tłoczenia, ponieważ wszystko to ma olbrzymi wpływ na finalny smak potraw oraz ich walory zdrowotne. W tym artykule przedstawiamy przegląd najważniejszych typów oliwy z oliwek oraz wskazujemy, w jaki sposób najlepiej je wykorzystywać w kuchni.
Główne rodzaje oliwy z oliwek
W sklepach najczęściej można spotkać się z kilkoma podstawowymi typami oliwy. Różnią się one procesem produkcji, smakiem, aromatem oraz zastosowaniami kulinarnymi.
Extra Virgin Olive Oil – oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia
Charakterystyka
Oliwa extra virgin (z pierwszego tłoczenia) jest najczystszą i najwartościowszą kategorią tłuszczu uzyskiwanego z oliwek. Pozyskuje się ją wyłącznie za pomocą metod mechanicznych – najczęściej tłoczenia na zimno. Uzyskana oliwa wyróżnia się niską kwasowością (poniżej 0,8%) oraz intensywnym, charakterystycznym smakiem i aromatem.
Zastosowanie w kuchni
Oliwa extra virgin najlepiej sprawdza się na zimno – polecana jest do sałatek, surówek, dipów, pieczywa czy przygotowywania sosów i dressingów. Świetnie nadaje się również do delikatnego skropienia gotowych dań, podkreślając ich smak. Niska odporność na wysokie temperatury sprawia jednak, że nie jest idealna do długiego smażenia czy głębokiego pieczenia.
Virgin Olive Oil – oliwa dziewicza
Charakterystyka
Oliwa virgin, czyli dziewicza, również jest tłoczona mechanicznie, ale jej kwasowość może być nieco wyższa niż typu extra virgin (do 2%). Cechuje ją delikatniejszy smak i aromat, a jej wartości odżywcze pozostają na wysokim poziomie.
Zastosowanie w kuchni
Virgin olive oil nadaje się zarówno do stosowania na zimno, jak i do krótkiego podsmażania warzyw lub mięs. Sprawdzi się przy przygotowywaniu potraw duszonych czy marynat.
Pure Olive Oil – oliwa czysta (rafi nowana)
Charakterystyka
Czysta oliwa z oliwek uzyskiwana jest z mieszanki oliwy rafinowanej i niewielkiej ilości oliwy extra virgin lub dziewiczej. Proces rafinowania polega na oczyszczaniu oliwy, co obniża jej wartość odżywczą i smakową, ale też zwiększa odporność na działanie temperatury.
Zastosowanie w kuchni
Pure olive oil jest odpowiednia do smażenia, grillowania oraz innych metod obróbki cieplnej. Ze względu na łagodny smak nie zdominuje potraw, dlatego często wybierana jest jako uniwersalny tłuszcz do codziennego gotowania.
Olive Pomace Oil – oliwa z wytłoczyn oliwnych
Charakterystyka
Najniższą kategorią oliwy jest ta pozyskiwana z tzw. wytłoczyn oliwnych, czyli pozostałości po pierwszym tłoczeniu. Proces ekstrakcji odbywa się z użyciem wysokiej temperatury i rozpuszczalników chemicznych. Uzyskany produkt jest następnie mieszany z niewielką ilością oliwy dziewiczej lub extra virgin, by poprawić walory smakowe.
Zastosowanie w kuchni
Oliwa z wytłoczyn sprawdzi się podczas głębokiego smażenia czy pieczenia na dużych temperaturach, jednak nie rekomenduje się spożywania jej na zimno z uwagi na niską zawartość składników odżywczych.
Jak wybierać oliwę z oliwek? Praktyczne wskazówki
Czytać etykiety
Kupując oliwę, warto zwrócić szczególną uwagę na jej oznaczenia: „extra virgin”, „virgin”, „pure” czy „pomace” oraz tabelę wartości odżywczych i kraj pochodzenia.
Termin przydatności i przechowywanie
Ważnym elementem jest data ważności, która nie powinna być zbyt odległa – świeża oliwa charakteryzuje się lepszym aromatem i smakiem. Przechowuj butelkę w ciemnym i chłodnym miejscu – oliwa nie lubi światła ani wysokiej temperatury.
Opakowanie ma znaczenie
Najlepiej wybierać oliwy w ciemnych szklanych butelkach chroniących tłuszcz przed degradowaniem się pod wpływem promieni UV.
Najlepsze zastosowania najpopularniejszych rodzajów oliwy
Sałatki i warzywa
Do sałatek i warzyw na zimno warto używać najwyższej jakości oliwy extra virgin. Jej wyrazisty smak podkreśli kompozycje składników oraz doda świeżości.
Marynowanie i grillowanie
Do marynowania mięs czy warzyw świetnie sprawdzi się oliwa virgin lub mieszanka oliwy rafinowanej, która wydobędzie smaki składników i pozwoli na równomierne opieczenie na ruszcie.
Smażenie i pieczenie
Do długiego smażenia na głębokim tłuszczu czy pieczenia w wysokich temperaturach bezpieczniej sięgnąć po oliwę rafinowaną lub oliwę z wytłoczyn – ich stabilność temperaturowa chroni przed utratą wartości podczas gotowania.
Podsumowanie
Wybór odpowiedniej oliwy do kuchni zależy od sposobu jej wykorzystania oraz osobistych preferencji smakowych. Oliwa extra virgin sprawdzi się we wszelkich potrawach na zimno, virgin – do delikatnego podsmażania, a rafinowana i z wytłoczyn – do intensywnego smażenia. Warto eksperymentować z różnymi typami oliwy, by odkryć bogactwo kulinarnych możliwości i zadbać o zdrową, pełną aromatu dietę.
Zadbaj o jakość wybieranej oliwy, a stanie się ona nie tylko pysznym dodatkiem do Twoich dań, lecz także źródłem cennych wartości odżywczych na co dzień.