Podstawy produkcji oliwy z oliwek: Jak powstaje ten popularny olej?
Historia oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek jest nieodłącznym elementem kuchni śródziemnomorskiej i ma długą historię używania sięgającą starożytności. Jej produkcja rozpoczęła się prawdopodobnie w regionie, który dziś nazywamy Bliskim Wschodem i rozprzestrzeniła się do Grecji, a następnie na całe obszary basenu Morza Śródziemnego. Używana nie tylko jako składnik kulinarny, odgrywała również ważną rolę w ceremoniwach religijnych i lecznictwie.
Uprawa drzew oliwnych
Klimat i gleba
Drzewa oliwne najlepiej rosną w klimacie śródziemnomorskim, który charakteryzuje się gorącymi i suchymi latami oraz łagodnymi, deszczowymi zimami. Preferują one dobrze przepuszczalne gleby o umiarkowanej żyzności. Idealne miejsca do uprawy to pagórkowate regiony, gdzie drenaż jest naturalnie poprawiony.
Zbiór oliwek
Zbiór oliwek jest kluczowym etapem procesu produkcji. Owoce muszą być zebrane w odpowiednim momencie, zwykle między październikiem a grudniem, kiedy osiągają optymalną dojrzałość. Istnieją różne metody zbioru: ręczne, półmechaniczne oraz całkowicie zmechanizowane. Tradycyjne ręczne zbieranie pozwala na carekfullne traktowanie oliwek i minimalizację ich uszkodzeń, choć jest bardziej czasochłonne.
Proces produkcji oliwy z oliwek
Czyszczenie i sortowanie
Po zbiorze, oliwki są transportowane do młyna, gdzie poddawane są procesowi czyszczenia z liści, gałązek i innych zanieczyszczeń. Następnie przeprowadzane jest sortowanie oliwek w celu usunięcia uszkodzonych owoców i zapewnienia jednolitej jakości produktu końcowego.
Wytłaczanie oliwy
Tłoczenie na zimno
Istnieją dwie główne metody wytłaczania oliwy: tłoczenie na zimno oraz na ciepło. Tłoczenie na zimno polega na mechanicznym wyciskaniu oliwy w temperaturze nieprzekraczającej 27°C, co pozwala zachować wszystkie wartości odżywcze oraz charakterystyczny smak i aromat oliwy.
Tłoczenie na ciepło
Tłoczenie na ciepło stosowane jest rzadziej w produkcji oliwy najwyższej jakości. W tej metodzie oliwa jest wydobywana w wyższych temperaturach, co pozwala na uzyskanie większej ilości oleju, ale niestety wpływa na utratę pewnych wartości odżywczych i smakowych.
Dekantacja i filtrowanie
Po wyciskaniu, oliwa poddawana jest dekantacji, aby oddzielić ją od wody i resztek stałych. Potem następuje proces filtrowania, który usuwa drobne zanieczyszczenia i klaruje oliwę. Na tym etapie decyduje się również, czy oliwa będzie filtrowana czy pozostawiona niefiltrowaną, co może wpływać na jej ostateczny smak i trwałość.
Rodzaje oliwy z oliwek
Oliwa Extra Virgin
Oliwa Extra Virgin to najwyższa jakość oliwy dostępna na rynku. Otrzymywana jest wyłącznie poprzez mechaniczne tłoczenie, bez dodatku chemikaliów, i charakteryzuje się niską kwasowością (poniżej 0.8%). Jest to pełna aromatu i smaku oliwa o żywym aromacie owoców.
Oliwa Virgin i Refined
Oliwa Virgin jest kolejną kategorią, która podobnie jak Extra Virgin jest tłoczona mechanicznie, ale może mieć wyższą kwasowość. Oliwa Rafined, czyli rafinowana, jest przetwarzana z użyciem metod chemicznych w celu usunięcia niepożądanych smaków i zapachów, co sprawia, że często jest używana do połączenia z oliwą Virgin dla uzyskania “Classico” lub “Pure Olive Oil”.
Korzyści zdrowotne i zastosowanie kulinarne
Oliwa z oliwek jest znana z wysokiej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, które są korzystne dla zdrowia serca. Zawiera również wiele antyoksydantów, w tym witaminę E i polifenole, które mogą mieć działanie przeciwzapalne. Dlatego jest chętnie wykorzystywana zarówno na zimno w sałatkach, jak i do lekkiego smażenia.
Podsumowanie
Produkcja oliwy z oliwek to sztuka, która łączy tradycyjne metody z nowoczesną technologią, dzięki czemu możemy cieszyć się tym zdrowym i aromatycznym olejem na co dzień. Wybór odpowiedniej oliwy zależy od osobistych preferencji smakowych oraz zastosowań kulinarnych, jednak ważne, by zawsze postawić na produkt wysokiej jakości. Rozumienie procesu produkcji pozwala docenić każdy jej rys smakowy oraz poznać skomplikowaną drogę, jaką przechodzi od oliwki do stołu.