Praktyczne porady: Jak wybrać oliwę z oliwek do sałatek, a jaką do gotowania?
Oliwa z oliwek – skarb kuchni śródziemnomorskiej
Oliwa z oliwek kojarzy się z pyszną i zdrową kuchnią basenu Morza Śródziemnego. Nic dziwnego – dodaje potrawom niepowtarzalnego smaku, wspomaga zdrowie serca i jest bogactwem antyoksydantów. Jednak wybór idealnej oliwy nie jest tak prosty, jak mogłoby się wydawać, zwłaszcza gdy stajemy przed bogato zaopatrzoną półką sklepową. Warto wiedzieć, która oliwa najlepiej sprawdzi się w sałatkach, a która podczas gotowania. Sprawdź, na co zwrócić uwagę, aby w pełni wykorzystać właściwości oliwy z oliwek.
Rodzaje oliwy z oliwek – co mówi etykieta?
Oliwa Extra Vergine
To najcenniejszy rodzaj oliwy, tłoczony na zimno z pierwszego tłoczenia. Zachowuje pełnię smaku oraz wartości odżywczych, a jej kwasowość nie przekracza 0,8%. Oliwa extra vergine ma intensywny smak, lekko owocowy aromat, często wyczuwalną nutę goryczki i pikantności.
Oliwa Virgin
Oliwa virgin jest również tłoczona na zimno, lecz dopuszcza się nieco wyższą kwasowość (do 2%). Jej smak bywa łagodniejszy, ale wciąż znajdziemy w niej większość cennych składników.
Oliwa z wytłoczyn
Otrzymywana jest z pozostałości po tłoczeniu oliwek. Zazwyczaj poddaje się ją rafinacji, by uzyskać neutralny smak i zapach. Często miesza się ją z niewielką ilością oliwy extra vergine dla poprawy aromatu.
Jaką oliwę wybrać do sałatek?
Smak ma znaczenie
W sałatkach oliwa jest główną gwiazdą – nie tylko podkreśla walory świeżych warzyw, ale i decyduje o charakterze całego dania. Najlepszym wyborem będzie oliwa extra vergine, ze względu na bogaty bukiet smakowy oraz wyrazisty aromat. Takiej oliwy nie należy poddawać obróbce cieplnej, by nie stracić jej wyjątkowych cech i prozdrowotnych wartości.
Czym się kierować przy wyborze oliwy do sałatek?
- Pochodzenie – Wybieraj oliwy z konkretnych regionów, najlepiej ze wskazaną lokalizacją (np. Kreta, Toskania, Andaluzja). Są bardziej autentyczne i nierzadko lepszej jakości.
- Data tłoczenia – Im świeższa oliwa, tym lepiej. Najlepiej sięgać po produkty z ostatniego roku zbioru.
- Barwa i klarowność – Kolor oliwy może być od jasnozielonego do złocistego. Ważniejsze jest, by była klarowna i nie miała osadów (choć minimalne zmętnienie naturalnej, niefiltrowanej oliwy jest dopuszczalne).
- Oznaczenia na etykiecie – Szukaj napisów “extra virgin”, DOP, IGP, BIO, co świadczy o wysokiej jakości i pochodzeniu.
Test smaku – spróbuj samodzielnie!
Aby wybrać oliwę idealną do swojej kuchni, warto przeprowadzić test smakowy. Na łyżeczce rozetrzyj niewielką ilość oliwy na języku – posmakowuj, aż pojawi się lekka goryczka i pikantność. To znak, że masz do czynienia z bogatą w polifenole oliwą extra vergine, która idealnie nada się do sałaty, marynat i pieczywa.
Oliwa do gotowania i smażenia – co wybrać?
Wysoka temperatura a rodzaj oliwy
Choć oliwa extra vergine jest ceniona za swoje zdrowotne właściwości, nie zawsze jest najlepszym wyborem do gotowania. Wysoka temperatura może powodować rozpad cennych związków i utratę aromatu, a powyżej punktu dymienia – nawet powstawanie szkodliwych substancji.
Najlepszy wybór do gotowania
- Oliwa z wytłoczyn – Dzięki rafinacji jest stabilniejsza przy wysokich temperaturach. Sprawdza się do smażenia, duszenia i pieczenia.
- Oliwa typu pure – To mieszanka rafinowanej oliwy i ekstra vergine. Nadaje się do dań na gorąco, gdzie nie zależy nam na intensywnym aromacie.
- Oliwa extra vergine – Można jej użyć do krótkiego podsmażania lub delikatnego duszenia w niższej temperaturze (do 180°C), ale szkoda tracić jej smak i zdrowotne właściwości.
Punkt dymienia – dlaczego jest ważny?
Punkt dymienia to temperatura, w której tłuszcz zaczyna się palić i wydzielać nieprzyjemny dym. Dla oliwy extra vergine wynosi on ok. 180°C, a dla oliwy rafinowanej – powyżej 200°C. Do głębokiego smażenia czy pieczenia w piekarniku lepiej wybrać rafinowany produkt z wyższym punktem dymienia, by uniknąć spalania tłuszczu.
Jak przechowywać oliwę z oliwek?
Nie mniej istotna od wyboru jest odpowiednia konserwacja oliwy. Oliwa źle znosi światło, ciepło i kontakt z powietrzem. Przechowuj ją w ciemnej butelce, w chłodnym miejscu (ale nie w lodówce!) i szczelnie zamkniętej.
Czy warto kupować oliwę w dużych butelkach?
Jeśli zużywasz dużo oliwy, butelka 1 L lub 2 L jest praktyczna i korzystna cenowo. Ważne jednak, aby oliwa nie stała otwarta miesiącami – z czasem traci swój smak i zapach.
Podsumowanie – jak wybrać oliwę idealną do swoich potrzeb?
Podczas wyboru oliwy z oliwek kieruj się przede wszystkim przeznaczeniem. Do sałatek, dipów i dań na zimno wybieraj oliwę extra vergine, która zachwyci Cię głębią aromatu. Do smażenia, duszenia i gotowania na gorąco lepiej posłuży oliwa rafinowana, odporna na wysokie temperatury. Stawiaj na świeżość, jakość i regiony o ugruntowanej tradycji produkcji oliwy. Ciesz się zdrowiem i wyjątkowym smakiem śródziemnomorskiej kuchni każdego dnia!