Przewodnik po terminologii na butelkach oliwy z oliwek: co oznaczają najważniejsze nazwy i skróty

Dlaczego terminologia na butelkach oliwy z oliwek jest ważna?

Rynek oliwy z oliwek, zwłaszcza tej importowanej z krajów śródziemnomorskich, jest bardzo zróżnicowany. Producenci używają szeregu nazw, skrótów oraz oznaczeń, które dla przeciętnego konsumenta mogą wydawać się niejasne. Rozumienie tych terminów pozwala dokonać świadomego wyboru, uniknąć przepłacania i cieszyć się prawdziwym smakiem oliwy najwyższej jakości.

Najważniejsze rodzaje oliwy z oliwek i ich oznaczenia

Extra Virgin Olive Oil (EVOO) – Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia

To najwyższej jakości oliwa z oliwek, którą otrzymuje się z pierwszego tłoczenia mechanicznego, bez użycia chemikaliów czy wysokiej temperatury. Oznaczenie „Extra Virgin” wskazuje, że kwasowość produktu wynosi maksymalnie 0,8%, a oliwa zachowuje pełnię smaku i aromatu.

Cechy charakterystyczne EVOO

• Metoda tłoczenia: wyłącznie mechaniczne (np. tłoczenie na zimno)
• Kwasowość: ≤ 0,8%
• Smak i aromat: wyraźnie wyczuwalne nuty owocowe, pikantność, goryczka

Virgin Olive Oil – Oliwa z oliwek tłoczona na zimno

Produkt dobrej jakości, ale o nieco wyższej kwasowości niż EVOO (do 2%). Nadaje się do spożycia na zimno, choć nie prezentuje już tak wyjątkowych walorów smakowych.

Pure Olive Oil lub Olive Oil – Oliwa z oliwek

To połączenie oliwy rafinowanej z oliwą Virgin lub Extra Virgin. Często spotykana w supermarketach, charakteryzuje się łagodniejszym smakiem i wyższą kwasowością. Proces rafinacji usuwa większość aromatów oraz część wartości odżywczych.

Kluczowe oznaczenia i skróty widoczne na etykietach

Skróty stosowane na butelkach oliwy

• D.O.P. / D.P.O. (Denominazione di Origine Protetta / Denominación de Origen Protegida / Protected Designation of Origin)
  Oznaczenie, że produkt pochodzi z określonego, chronionego regionu i spełnia rygorystyczne normy unijne co do jakości i pochodzenia.

• I.G.P. / I.G.P. (Indicazione Geografica Protetta / Protected Geographical Indication)
  Produkt związany z konkretnym regionem geograficznym, ale normy produkcji są mniej restrykcyjne niż dla D.O.P.

• BIO / ORGANIC
  Oznacza, że oliwa powstała z oliwek uprawianych bez użycia pestycydów i nawozów sztucznych – certyfikat ekologiczny.

• First Cold Press / First Pressed / tłoczona na zimno
  Świadczy o tym, że oliwa została uzyskana z pierwszego tłoczenia i w niskiej temperaturze (poniżej 27°C), co zachowuje świeżość oraz wartości odżywcze.

Dodatkowe symbole i certyfikaty

• Non-GMO / GMO Free – brak użycia modyfikowanych genetycznie upraw
• Vegan – produkt odpowiedni dla wegan (standardowy skład oliwy również spełnia ten warunek, ale certyfikat buduje zaufanie)

Na co jeszcze zwracać uwagę wybierając oliwę?

Data zbioru i termin przydatności

Data zbioru oliwek to cenny wskaźnik świeżości oliwy – im krótszy okres między zbiorem a zakupem, tym smak będzie intensywniejszy. Data przydatności sugeruje spożycie do około 18-24 miesięcy od produkcji, ale wartość organoleptyczna spada szybciej.

Opakowanie i przechowywanie

Najlepsza będzie butelka ciemnego szkła lub puszka, chroniąca oliwę przed światłem i utlenianiem. Należy też unikać oliwy sprzedawanej w przezroczystych pojemnikach, szczególnie jeśli jest długo eksponowana na sklepowych półkach.

Cena a jakość

Wysokogatunkowa oliwa z chronioną nazwą pochodzenia (D.O.P.), ekologicznym certyfikatem oraz niską kwasowością zwykle kosztuje więcej. Warto dopłacić do produktu sprawdzonego pochodzenia.

O czym mówią frazy marketingowe i jakie mogą być pułapki?

„Light” lub „Extra Light” Olive Oil

Oliwa oznaczona jako „light” czy „extra light” nie odnosi się do niższej kaloryczności, lecz do łagodniejszego smaku. Często są to produkty z dużym udziałem oliwy rafinowanej, o niewielkich walorach smakowych.

„Pomace Olive Oil" – Oliwa z wytłoczyn

Jest to oliwa extra niskiej jakości, powstała poprzez ekstrakcję chemiczną resztek oliwek (wytłoczyn) po pierwszym tłoczeniu. Jej zastosowanie ogranicza się do przemysłu spożywczego i gastronomii (np. smażenia na głębokim oleju).

„Bottled in…” vs „Product of…”

Zwracaj uwagę na miejsce butelkowania (bottled in) i pochodzenie oliwek (product of). Często oliwa butelkowana np. we Włoszech pochodzi z miksu oliwek z kilku różnych krajów śródziemnomorskich – informację o prawdziwym pochodzeniu znajdziesz na kontretykiecie.

Podsumowanie – jak wybrać najlepszą oliwę z oliwek?

Wybierając oliwę, warto zwrócić uwagę na terminologię na etykiecie. Postaw na EVOO z certyfikatem D.O.P. lub BIO, najlepiej z aktualnego rocznika zbioru i w ciemnym opakowaniu. Omijaj produkty typu „light”, „refined” czy „pomace” oraz zwracaj uwagę na autentyczne pochodzenie oliwy. Dzięki tej wiedzy wybrana butelka nie tylko wzbogaci smak potraw, ale również dostarczy najcenniejszych wartości odżywczych. Smacznego!