Słowniczek terminów – najczęściej spotykane określenia na butelkach oliwy z oliwek
Słowniczek terminów – klucz do wyboru najlepszej oliwy
Wybierając oliwę z oliwek w sklepie, możesz czuć się zagubiony, widząc rozmaite napisy na etykietach. Często pojawiają się tam specjalistyczne określenia i klasyfikacje, które wpływają na jakość, smak oraz zastosowanie produktu. Aby ułatwić świadome zakupy, przygotowaliśmy praktyczny słowniczek terminów, które najczęściej spotyka się na butelkach oliwy. Z naszym przewodnikiem łatwiej porównasz produkty i wybierzesz oliwę najlepiej dopasowaną do Twoich potrzeb.
Najważniejsze rodzaje oliwy i ich oznaczenia
Extra Virgin Olive Oil (EVOO) – oliwa z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia
To najcenniejszy rodzaj oliwy dostępny na rynku. Oznaczenie Extra Virgin lub Oliwa z Oliwek Extra Vergine świadczy o tłoczeniu na zimno, niskiej kwasowości (nie przekracza 0,8%) i braku jakichkolwiek chemicznych dodatków. Ma intensywny aromat, bogaty smak i wysoką wartość odżywczą. Nadaje się zarówno do spożycia na surowo, jak i do gotowania.
Virgin Olive Oil – oliwa dziewicza
Virgin Olive Oil, czyli “oliwa dziewicza” również powstaje poprzez tłoczenie na zimno, ale jej kwasowość może być nieco wyższa (do 2%). Cechuje się nieco mniej wyrazistym smakiem niż extra virgin i jest rzadziej dostępna w sklepach.
Pure Olive Oil / Olive Oil – oliwa rafinowana
Oznaczenie Olive Oil lub Pure Olive Oil wskazuje na produkt będący mieszanką rafinowanej oliwy i oliwy z pierwszego tłoczenia. Charakteryzuje się subtelnym smakiem i jaśniejszym kolorem. Ma wyższą kwasowość i mniej cennych składników odżywczych niż oliwy virgin.
Pomace Olive Oil – oliwa z wytłoczyn
“Pomace” to najniższa kategoria oliwy z oliwek, produkowana z pozostałości po tłoczeniu (tzw. wytłoczyn). Uzyskuje się ją w wyniku procesów chemicznych. Jest tańsza i najczęściej wykorzystywana do smażenia.
Ważne określenia i oznaczenia geograficzne
PDO – Protected Designation of Origin (chroniona nazwa pochodzenia)
Oznaczenie PDO poświadcza, że oliwa powstała wyłącznie z oliwek uprawianych, zbieranych i tłoczonych w określonym regionie, np. “PDO Kalamata”. Produkt z tym znakiem gwarantuje typowe cechy charakterystyczne dla danego miejsca.
PGI – Protected Geographical Indication (chronione oznaczenie geograficzne)
PGI występuje na etykietach, gdy przynajmniej jeden etap produkcji (uprawa, zbiór lub tłoczenie) odbywa się na określonym obszarze, np. “PGI Toskana”. To również potwierdzenie jakości i autentyczności.
DOP – Denominazione di Origine Protetta (włoska chroniona nazwa pochodzenia)
Włoski odpowiednik PDO, spotykany często na oliwach włoskich, gwarantuje pełną kontrolę położenia i procesu produkcyjnego.
Określenia dotyczące procesu produkcji
Tłoczenie na zimno (Cold Pressed/Spremitura a Freddo)
Etykieta z napisem tłoczona na zimno oznacza, że oliwa została wyprodukowana w temperaturze poniżej 27°C, co pozwala zachować jej smak, aromat i wartości odżywcze. To cecha najlepszych jakościowo oliw.
Pierwsze tłoczenie (First Cold Pressed/Prima Spremitura)
Wskazuje, że oliwa pochodzi z pierwszego procesu tłoczenia oliwek. Z reguły dotyczy to najlepszych oliw, choć we współczesnych technologiach tłoczenia ma głównie znaczenie marketingowe.
Niefiltrowana (Unfiltered / Non Filtrato)
Oliwy niefiltrowane są bardziej mętne, mogą zawierać drobinki pulpy oliwnej. Zachowują pełniejszy, bogatszy aromat, lecz mają krótszy termin przydatności.
Składniki potwierdzające jakość
Kwasowość (Acidity)
Poziom kwasowości podawany na etykiecie ma kluczowe znaczenie. Im niższa wartość (np. <0,8% w przypadku extra virgin), tym wyższa jakość i delikatniejszy smak.
Polifenole
Coraz częściej można spotkać informację o wysokiej zawartości polifenoli, czyli naturalnych przeciwutleniaczy odpowiadających za wartość zdrowotną oliwy.
Termin przydatności i przechowywanie
Data produkcji i data przydatności
Etykiety często zawierają datę produkcji oraz minimalną datę trwałości. Im świeższa oliwa, tym intensywniejszy smak i aromat, dlatego warto zwracać uwagę na te informacje.
Przechowywanie (Store in a cool, dark place)
Wskazówki dotyczące przechowywania to nie tylko formalność. Zaleca się przechowywać oliwę w chłodnym, zacienionym miejscu — zapobiega to utracie walorów smakowych i zdrowotnych.
Terminy marketingowe i certyfikaty
Organic/Bio/Eko
Te określenia oznaczają, że oliwa powstała z oliwek uprawianych bez użycia sztucznych środków ochrony roślin czy nawozów chemicznych. Często wiążą się z dodatkowymi certyfikatami ekologicznymi.
Vegan/Wegetariańska
Oliwa to produkt roślinny, jednak niektóre marki umieszczają certyfikaty potwierdzające brak dodatków odzwierzęcych na etapie produkcji i opakowania.
Podsumowanie – świadome zakupy z wiedzą
Znajomość najważniejszych terminów z etykiet butelek oliwy z oliwek pozwala nie tylko wybrać produkt o odpowiedniej wartości odżywczej, ale także uniknąć zakupowych wpadek. Od klasy jakości, poprzez pochodzenie, aż po szczegóły dotyczące produkcji i przechowywania — słowniczek stanowi praktyczną pomoc na co dzień. Następnym razem sięgając po oliwę, przyjrzyj się jej etykiecie uważniej i wybierz produkt najlepiej odpowiadający Twoim wymaganiom kulinarnym!